خوش آمدگویی سقراط
گفته می‌شود که بیشتر اوقات سقراط جلوی دروازه شهر آتن می‌نشست و به غریبه‌ها خوشامد میگفت.
روزی غریبه‌ای نزد او رفت و گفت:
“من می‌خوام در شهر شما ساکن شوم. اینجا چگونه مردمی دارد؟”
سقراط پرسید:
“در زادگاهت چه جور آدم‌هایی زندگی می‌کنند.”
مرد غریبه گفت:
“مردم چندان خوبی نیستند. دروغ می‌گویند، حقه می‌زنند و دزدی می‌کنند. به همین خاطر است که آنجا را ترک کرده‌ام.”
سقراط خردمند می‌گوید:
“مردم اینجا هم همانگونه‌اند. اگر جای تو بودم به جستجویم ادامه می‌دادم.”
چندی بعد غریبه دیگری به سراغ سقراط می‌آید و درباره مردم آن سوال می‌کند.
سقراط دوباره پرسید:
“آدم‌های شهر خودت چه جور آدم‌هایی هستند؟”
غریبه پاسخ داد:
“فوق‌العاده‌اند، به هم کمک می‌کنند و راستگو و پرکارند. چون می‌خواستم بقیه دنیا را ببینم ترک وطن کردم.”
سقراط اندیشمند پاسخ داد:
“اینجا هم همینطور است. چرا وارد شهر نمی‌شوی؟ مطمئن باش این شهر همان جایی است که تصورش را میکنی؟!”
سخنان سقراط
من تا آنجا كه می‌توان، حق‌شناسی می‌كنم، ولی چون پول ندارم، جز ستایش، كاری از دستم برنمی‌آید.((سقراط))
تنها یك خیر وجود دارد كه نام آن، دانش است و تنها یك شر وجود دارد كه نام آن، نادانی است.((سقراط))
تنها خوبی موجود در جهان، شناخت و دانش؛ و تنها شر و زشتی، نادانی است.((سقراط))
سرایندگان، یگانه مفسران [ =بیان كنندگان ] خدایان هستند.((سقراط))
تا زمانی كه انسان زنده است، فهم این نكته برای او دشوار است كه برای جاویدان شدن بایستی بمیرد؛ پس از آن مرگ نباشد.((سقراط))
هیچ كس نمی‌داند، شاید مرگی كه از او چون دشمنی سخت و زیانكار می‌گریزند، براستی، ره‌آوردی بزرگ است.((سقراط))
از مرگ نترسید كه تلخی آن، از ترس از آن است.((سقراط))
شیرین‌ترین مرگها از آنِ كسانی است كه كارهای بزگ از آنها سرزده و آرزوهای بزرگ آنها برآورده شده است.((سقراط))
مردی نیك بخت است كه از هر كار نادرستی كه از او سر بزند، تجربه ای تازه به دست آورد.((سقراط))
گریز از مرگ، دشوار نیست، گریز از بدی دشوار است، زیرا بدی تندتر از مرگ می رود.((سقراط))
مرد كامل آن است كه دشمنان از او در امان باشند، نه آنكه دوستان از او بهراسند.((سقراط))
لازمه قضاوت، شكیبایی به هنگام شنیدن، اندیشیدن به هنگام گفتن، بینش به هنگام رسیدگی و بیطرفی به هنگام قضاوت است.((سقراط))
با عاقل مشورت كن، چون فكر او به دور از هوای نفسانی است و با نادان مشورت مكن، زیرا كه او تابع هوای نفس باشد. مشورت مكن با آن كه محاط زمان است، بلكه مشورت كن با آن كه محیط به زمان باشد.((سقراط))
در لذتی كه آمیخته به فساد است، خوشحال نباشید و [ به این ] فكر كنید كه لذت نمی ماند و فساد می ماند.((سقراط))
مرگ ترس ندارد، زیرا خوابی آرام است كه خیالات آشفته در آن وجود ندارد.((سقراط))
فردی كه در امری بزرگ جان می سپارد، مثل كسی است كه تازه زخم برداشته و در گرمی گیر و دار، جراحت خویشتن را احساس نمی كند. پس كسانی كه همت خود را وقف راه خیر می كنند از زحمت و آزار مرگ به دورند و شیرین ترین مرگها متعلق به كسانی است كه كارهای بزرگ از آنان سر زده و آرزوهای بزرگ آنان بر آورده شده است.((سقراط))
از مرگ نترسید، زیرا تلخی آن به دلیل ترس از آن است.((سقراط))
جامعه زمانی حكمت و سعادت می یابد كه مطالعه، كار روزانه اش باشد.((سقراط))
زندگی كوتاه است و فانی، اما هنر طولانی و ماندگار.((سقراط))
یك زندگی مطالعه نشده، ارزش زیستن ندارد.((سقراط))
خشم و دشمنی را به درگاه مردان با اراده راهی نیست.((سقراط))
با پدر و مادرت چنان رفتار كن كه از فرزندان خود توقع داری.((سقراط))
ممكن است مقداری زهر در كوزه ای ریخت و آن كوزه را شست و اثرات زهر را از بین برد، ولی چیزی را كه در ذهنتان جای دارد، خوب یا بد، بر شما فرمانروایی خواهد كرد و هرگز از آن رهایی نتوانید یافت.((سقراط))
خدمت خود را بی آنكه برای پاداش باشد به مردم عرضه كنید و پاداش آن را در رضایت خاطر خویش بیابید.((سقراط))
اندیشیدن به سرانجام هر كار باعث رستگاری است.((سقراط))
داروی خشم، خاموشی است.((سقراط))
نخستین گام برای از میان برداشتن یك ملت، پاك كردن حافظه ی آن است.((سقراط))
هیچ گنجی به از هنر نیست و هیچ هنری بزرگوارتر از دانش نیست و هیچ پیرایه ای بهتر از شرم نیست و هیچ دشمنی بدتر از خوی بد نیست.((سقراط))
اثر حكمت آنگاه در شخص حكیم پدیدار شود كه خویشتن را حقیر و ناچیز شمارد.((سقراط))
انتقام، دلیل سبكی عقل و پستی روح است.((سقراط))
آن قدر بر مال دنیا حریص مباش كه برای از دست دادنش اندوهناك شوی.((سقراط))
آن انسانی عاقل تر است كه می داند عقلش كمتر است.((سقراط))
ازدواج كنید؛ به هر وسیله ای كه می توانید؛ اگر زن خوب داشته باشید بسیار خوشبخت خواهید شد و اگر گرفتار زن بدی شوید؛ فیلسوف از آب در می آیید و این هر دو برای هر مردی خوب است.((سقراط))
ادب و حكمت را شعار خود ساز تا بهترین اهل زمان شوی و به نیكان بپیوندی.((سقراط))
نمی توانم چیزی به دیگران بیاموزم؛ فقط می توانم وادارشان كنم كه بیندیشند.((سقراط))
باید بخوری تا زنده باشی، نه آنكه زنده باشی تا بخوری.((سقراط))
آنگونه باش كه می خواهی به نظر برسی.((سقراط))
زندگی بدون تحقیق و جستار ارزش زیستن ندارد.((سقراط))
دانش حقیقی این است كه همه بدانیم كه نادانیم.((سقراط))
در دوستی درنگ كن، اما وقتی دوست شدی ثابت قدم و پایدار باش.((سقراط))
من داناترین انسان ها هستم، زیرا یك چیز می دانم كه دیگران نمی دانند، و آن این كه هیچ چیز نمی دانم.((سقراط))
ازدواج كردن و ازدواج نكردن هر دو موجب پشیمانی است.((سقراط))
تفاوت انسان با حیوان در كنترل هوای نفس و هوس ها است.((سقراط))
هرجا كه بشر را دوست بدارند، فرهنگ را هم دوست خواهند داشت.((سقراط))
ای مردم آتن، چه مرا بی گناه شمارید و آزاد كنید و چه نكنید، من هرگز از راه خویش باز نمی گردم حتی اگر صدبار كشته شوم.((سقراط))
هركسی كه بداند كه نداند از همه داناتر است. یك چیز را خوب می دانم و آن این است كه هیچ نمی دانم. هر كه بداند درست چیست، دست به نادرست نمی زند.((سقراط))
روح درونی خود را زیبا كنید تا شخصیت درونی و بیرونی شما یكی شود.((سقراط))
شیرینی یك بار پیروزی به تلخی صدبار شكست می ارزد.((سقراط))
مرد عاقل كسی است كه كم گوید و زیاد شنود.((سقراط))
فاش نكردن اسرار مردم دلیل كرامت و بلندی همت است.((سقراط))
من دانش و هنری ندارم، تنها هنر من این است كه مانند مادرم فن قابلگی می دانم، با این تفاوت كه مادرم زنها را در وضع حمل مدد می كرد و من، عقلها و ذهنها را مدد می كنم كه زاینده شوند؛ یعنی علمی كه در نهاد ایشان هست پیدا شود و به آن آگاه گردند.((سقراط))
من حقیقت را نمی دانم و از راه مباحثه با اشخاص می خواهم آن را كشف كنم و كسب دانش نمایم.((سقراط))
هیچ كس حق ندارد راضی شود كه در گمراهی و نادانی بماند و نیز كسی نباید حقیقت را پنهان كند.((سقراط))
سعی كن آنچه را كه مقدر است و چاره ای برای آن نیست تحمل كنی.((زندانبان سقراط))
می دانم كه هیچ نمی دانم.((سقراط))
در تكاپو، تا بهتر از آن باشیم كه هستیم؛ بهتر از این شیوه ای برای زیستن نیست.((سقراط))
سخن گفتن به جا و سكوت نمودن به جا نشانه عقل است.((سقراط))
هیچ كس از قلب شما به شما نزدیكتر و راستگوتر نیست. بنابراین از كسانی كه قلب پاك شما ایشان را به خود نمی پذیرد، دوری كنید.((سقراط))
مردم هر كدام آرزویی دارند؛ یكی مال می خواهد، یكی جمال و دیگری افتخار. ولی به نظر من دوست خوب از تمام اینها بهتر است.((سقراط))
پیش تمام دشمنان به نزدیكترین دشمن خود كه زبان است توجه داشته باش.((سقراط))
ابله ترین دوستان ما خطرناكترین دشمنان هستند.((سقراط))
اگر خاموش باشی تا دیگران به سخنت آرند، بهتر كه سخن گویی تا دیگران خاموشت كنند.((سقراط))
هیچ كس از قلب شما به شما نزدیكتر و راستگو تر نیست. بنابراین از كسانی كه قلب پاك شما آنان را به خود نمی پذیرد، دوری كنید.((سقراط))
من جز یك چیز، چیز دیگری نمی دانم و آن این است كه هیچ نمی دانم.((سقراط))
خشم و غضب را به درگاه مردان با اراده راهی نیست.((سقراط))
هرگاه تمام بلاها و سختی های بشر را در یك جا جمع كنند و در میان مردم تقسیم نمایند، بدبخت ترین مردم چون سهم خود را ببینند، از سهم نخستین خویش راضی شده، لب از شكایت می بندند.((سقراط))
سعادتمند كسی است كه از هر اشتباه و خطایی كه از او سر می زند، تجربه ای جدید به دست آورد.((سقراط))
دانش پاك در دلهای ناپاك قرار نمی گیرد.((سقراط))
اگر می خواهی هستی را بشناسی، خود را بشناس.((سقراط))
تمام محبت خود را به یكباره برای دوستت ظاهر مكن؛ زیرا هر وقت اندك تغییری مشاهده كرد تو را دشمن می پندارد.((سقراط))
خدا زمین را مدور آفرید تا به انسان بگوید: همان لحظه ای که تصور میکنی به آخر دنیا رسیده ای ؛ درست در نقطه آغاز هستی.
