زنان در ماراتن انتخاب پوشش
مبارزات تاریخی زنان برای داشتن حق انتخابِ سبک زندگی به موازات تاریخ ادامه داشته است. با این حال همواره، زنان در انتخاب نوع پوشش خود با مشکلاتی مواجه بودند. این مشکلی است که زنان در سراسر جهان، کم و بیش با آن درگیر بودهاند.
کجای دنیا زنی است که از هجوم تبلیغات و قوانینی که برای او تکلیف وضع میکنند مصون مانده باشد، بی آنکه نظر، دین و کیشِ او را مورد توجه قرار دهند؟ و در چه برحه تاریخی امکان آگاه سازی زنان وجود داشته، که آنان در پرتوی این آزادیِ آگاهانه بر قلههای دانایی و علم ندرخشیده باشند؟
این انتخاب که با توجه به شرایط محیطی در حوزه اختیارات زن به شمار میرود، همواره توسط حکومتها و دولتها از زنان سلب شده است. گویی پوشش زن، که باید حامل طرز فکر، منش و سنتِ او باشد، ابزاری برای اعمال قدرتِ حکومتها شده است.
در اغلب کشورهای جهان پوشش زن مورد تهاجمات و اجبارات مختلفی قرار میگیرد. این معضل را میتوان حتی در کشورهایی که بر طبل آزادی و حقوق بشر میزنند نیز مشاهده کرد.
کشور فرانسه با داشتن پنج میلیون مسلمان، که بزرگترین اقلیت مسلمان را در اروپای غربی تشکیل میدهد، مثال خوبی برای بررسی است. در فرانسه که به مهد آزادی شهره است، زنان برای صدور پاسپورت، حضور در شهرداری، دادگاه و دیگر اماکن عمومی مانند مدارس و دانشگاهها با موانعی برای داشتن حجاب مواجهاند. این در حالی است که طبق ماده ۱۸ حقوق بشر، افراد در انتخاب دین و اجرای آیین و عبادتهای آن به صورت فردی و گروهی صاحب اختیارند و حکومتها موظفند از این آزادیِ آنان، حراست و حفاظت نمایند. با این حال می بینیم که نیکلا سارکوزی رئیس جمهور فرانسه، از حضور زنان محجبه در اماکن عمومی این کشور انتقاد میکند و آن را کاهش منزلت زنان میداند. با این حال زنان مسلمانی که در کشورهای غربی زندگی میکنند به صورت آزادانه و بر اساس اعتقادات دینی خود، از پوشش نقاب و برقعه استفاده میکنند.
این محدودیتهایی که به اصطلاح در راستای رهایی زنان از مذهب و سنت شکل میگیرد، به اندازه محدودیتهای برخی کشورهای جهان سوم که آن سوی دیگر بام افتادهاند، هویت اجتماعی زنان را به مخاطره میاندازد.
از سوی دیگر در جهان امروز تهاجماتِ تبلیغاتی برای جهتدار کردن سلایق و انتخابها به وجود آمده است. تبلیغاتِ مدهای گوناگون و زودگذر، لباسهای خارج از حدودِ انسانی، استفاده بیحد و حساب از لوازم آرایشی و… که همگی در راستای منفعت گروهی خاص برنامهریزی و اجرا میشود، از دیگر دخالت هایی است که در انتخاب نوع پوشش زنان وجود دارد.
انتخاب این پوشش باید نشاندهنده اعتقادات، سلیقه و نظر، آداب و سننِ قومی زنان باشد، که با یکسان سازی جامعه به لحاظ نوع پوشش عملاً این آزادی در انتخاب، در معرض خطر قرار میگیرد.
هم چنین پوشش زن باید تامین کننده امنیت او در جامعه باشد. به شکلی که به زنان مجال شرکت در فعالیتهای اجتماعی و اقتصادی را در سرزمین خویش بدهد. که این نیز جز به انتخابِ آگاهانه آنان میسر نمیشود.
اجبارات و نادیده گرفتن حقوق طبیعی زنان، او را از حقوق انسانی و شهروندی خود بیگانه و جدا میسازد و از او توان مشارکت فعال و آگاهانه در سطح اجتماع را سلب میکند. طبیعتاً این ناتوانی در بستر خانواده نیز تاثیرات ناخوشایندی به دنبال خواهد داشت.
این زنانند که بنیان خانواده را بنا میکنند، و خانواده اصلیترین نهاد اجتماعی است. بیشک جامعهای که در آن زنان در انتخاب سرنوشت، پوشش و سبک زندگی خود، اختیار تام نداشته باشند، خود را از پتانسیل راستین آنان در راه داشتن جامعهای بهتر محروم میکند.