مدیریت استانی کردستان

در روایت آمده است که کارهای خیر باعث از بین بردن گناهان می شود و کافی است بعد از اینکه گناهی را انجام می دهیم فرصت انجام یک کار خوب را پیدا کنیم، حال آن کار خیر هر چه می خواهد باشد از خواندن نماز گرفته تا نیکی به پدر و مادر و هر کار خوب دیگری که مهلت انجام آن را پیدا کنیم.

اما اگر خدا نخواهد به انسان مهلت و فرصت جبران بدهد هر کاری که بکنیم نمی توانیم کار خیر انجام دهیم. در روایت آمده است که پس از واقعه کربلا و زمانی که اهل بیت(علیهم السلام) را از شام به مدینه فرستادند؛ یزید بر حسب ظاهر اظهار پشیمانی کرد و از امام سجاد(علیه السلام) خواست تا راهی برای جبران گناه خود به او نشان دهد، امام فرمودند: نماز غفیله بخوان. حضرت زینب(سلام الله علیها) به امام سجاد علیه السلام فرمودند: یزید با این گناه بزرگ باز هم می‌تواند توبه کند و خدا توبه او را قبول می‌کند؟ امام فرمودند: او توفیق توبه پیدا نمی‌کند.( حجت الاسلام و المسلمین محسن تاج)

مهلت‌هایی که خدا به انسان می‌دهد گاه طولانی مدت است مانند مدت عمر که فرصت داریم کارهای خیر انجام دهیم یا اینکه در این مدت طولانی خداوند مهلت ویژه‌ای به انسان می‌دهد و آن فرصت جوانی است. روز قیامت خداوند از انسان چهار سئوال می کند که یکی از آنها درباره جوانی است.

مهلت‌های دیگری هم است که بسیار زود گذر است که به این فرصتها در روایات ابر زودگذر می‌گویند. در روایتی آمده است خود را در معرض این فرصتها قرار بدهید و با این فرصتها حرکت کنید. این فرصتها در کربلا برای زهیر بن قین و حر بن یزید ریاحی هم اتفاق افتاد و آنها به خوبی از آن استفاده کردند.

توبه را دست کم نگیریم

تاب یعنی برگشت توبه کرده یعنی از کار غلط و اشتباهی برگشته است.

توبه توفیق می خواهد

کسانی توفیق توبه پیدا می‌کنند که مورد لطف خدا قرار بگیرند؛ چرا که اول تا خداوند به انسان نظر نکند انسان توفیق توبه پیدا نمی‌کند.

قرآن می‌فرماید: «ثُمَّ تابَ عَلَیْهِمْ لِیَتُوبُوا» توبه/18 «تاب الله» یعنی خدا توبه کرد، لطفش را که قطع کرده، لطفش را به ایشان برگرداند. حالا که خدا لطف خودش را به اینها برگرداند اینها توفیق پیدا کردند که خودشان توبه کنند.

کسانی که گناه می‌کنند و به فکر توبه هم نیستند مشخص است که خدا سیم اینها را قطع کرده است.

سیلی خدا صدا ندارد

قرآن می‌فرماید: «نَسُوا اللَّهَ فَأَنْساهُمْ أَنْفُسَهُمْ» (حشر/19) اینها خدا را فراموش کردند خدا هم به اینها سیلی زد چه کردند؟ اینها خودشان را فراموش کردند انسان گاهی وقت ها خودش را هم فراموش می‌کند اصلاً نمی‌فهمد کجا بود؟ چه کرد؟

دستور توبه

قرآن در سوره تحریم دستور توبه دارد «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَةً نَصُوحاً عَسى‏ رَبُّكُمْ أَنْ یُكَفِّرَ عَنْكُمْ سَیِّئاتِكُمْ وَ یُدْخِلَكُمْ جَنَّاتٍ تَجْری مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ یَوْمَ لا یُخْزِی اللَّهُ النَّبِیَّ وَ الَّذینَ آمَنُوا مَعَهُ نُورُهُمْ یَسْعى‏ بَیْنَ أَیْدیهِمْ وَ بِأَیْمانِهِمْ یَقُولُونَ رَبَّنا أَتْمِمْ لَنا نُورَنا وَ اغْفِرْ لَنا إِنَّكَ عَلى‏ كُلِّ شَیْ‏ءٍ قَدیرٌ» (تحریم/8)

در روایت داریم توبه نصوح توبه‌ای است که باطن و ظاهر آدم یکجور شود و تصمیم بگیرد که دیگر این کار را نکند و استغفار کند.

مۆلفه های مهم در فرایند توبه

برای توبه قدم اول پشیمانی است: پیغمبر(صلی الله علیه و آله) فرمود: «النَّدَمُ تَوْبَةٌ»(من‏لایحضره‏الفقیه، ج‏4، ص‏380)؛ پشیمانی انسان بعد از خطا و گناه، توبه است. خدا نکند که آدم گناه بکند و پشیمان نشود این معلوم می‌شود منافق است.

حدیث داریم مۆمن وقتی یاد گناهش می‌افتد ناراحت می‌شود اما منافق یاد گناه می‌افتد ناراحت نمی‌شود.

در توبه خوبست که آدم اعتراف کند: «وَ آخَرُونَ اعْتَرَفُوا بِذُنُوبِهِمْ خَلَطُوا عَمَلاً صالِحاً وَ آخَرَ سَیِّئاً عَسَى اللَّهُ أَنْ یَتُوبَ عَلَیْهِمْ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحیمٌ» (توبه/102)

شرط سوم اینکه انسان لجبازی نکنید: «إِنَّمَا التَّوْبَةُ عَلَى اللَّهِ لِلَّذینَ یَعْمَلُونَ السُّوءَ بِجَهالَةٍ ثُمَّ یَتُوبُونَ مِنْ قَریبٍ فَأُولئِكَ یَتُوبُ اللَّهُ عَلَیْهِمْ وَ كانَ اللَّهُ عَلیماً حَكیماً» (نساء/17)

در واقع در این آیه بیان می شود که توبه برای کسانی است که عمل سوء انجام می‌دهند اما نکته مهم اینکه این عمل سوء را از روی نادانی و ناآگاهی انجام می دهند نه از روی اصرار و لجبازی.

در مناجات داریم که می‌گوید: خدایا من گناه کردم نه اینکه خدایی تو را قبول ندارم یا غرضم گردن کلفتی باشد جوان بودم گول خوردم تاجر بودم گول خوردم؛ «یَعْمَلُونَ السُّوءَ بِجَهالَةٍ»

توبه زود انجام شود

نگوییم حالا که جوان هستیم، پیر شدیم توبه می کنیم؛ از کجا معلوم لحظه ی دیگر أجل به ما فرصت توبه کردن بدهد؛ «یَتُوبُونَ مِنْ قَریبٍ»

خدایا به ما توفیق توبه کردن را عطا کن و ما را از این توفیق محروم نساز.