مدیریت استانی کردستان

چگونه می‌توان به رسانه اطمینان کرد؟ چگونه می‌توان حق و باطل را تمیز داد. لطفاً نفرمایید باید از رهبری اطاعت کرد و … .

وقتی سخن از «سیاست و مسائل سیاسی» به میان می‌آید، باید توجه داشت که از کدام منظر مورد بررسی قرار گرفته است. یک موقع منظور «مواضع سیاسی» است که معطوف به جهت‌گیری‌هاست. هر حکومتی، هر دولتی و کلاً هر شخصی برای خود اهداف و منافعی در نظر گرفته است و به تناسب آن نسب به هر امری و از جمله مسائل سیاسی موضع‌گیری می‌نماید. اما یک موقع سخن از «گزاره‌ها»ی سیاسی است که از طریق اخبار و گزارشات در رسانه‌ها اطلاع‌رسانی می‌گردد و سپس در اذهان مورد تحلیل و نتیجه‌گیری تأثیرگذار در موضع‌گیری قرار می‌گیرد.

الف – مواضع سیاسی همگان در این عالم، به جهان‌بینی و اعتقادات آنها بر می‌گردد و منطبق با آن است. خواه جهان‌بینی آنها الهی باشد یا مادی، خواه عالمانه باشد یا جاهلانه و خواه عادلانه باشد یا ظالمانه. لذا فرمود: «سیاست ما عین دیانت ماست»؛ و در واقع باید گفت که سیاست همگان عین دیانت آنهاست.

سیاست [موضع‌گیری در مقابل هر امری و از جمله امور مربوط به حکومت که اصطلاحاً به آن سیاست گفته می‌شود] دقیقاً منطبق با دیانت هر کسی است. چه موضع‌گیری مقابل اصول اعتقادی باشد - چه مقابل پدر، مادر، همسر – چه مقابل پول، ثروت و فقر – و چه در قبال حکومت، دولت و … .

سیاست مسلمان عین دیانت اوست، سیاست امریکا عین دیانت اوست، سیاست منافق عین دیانت اوست، سیاست مال‌پرست و مترف عین دیانت اوست و … .

ب – با توجه به همین مهم، نباید گفته شود «لطفاً نگویید از رهبری اطاعت کنید و …»، چرا که هر نگاهی، هر موضعی، هر دینی، هر سیاستی و …، رأس و رهبری دارد که دوست و دشمن و تحرکات آنان و نیز منافع و مضار را رصد می‌کند و امّتش را مطلع، روشن و هدایت می‌نماید. لذا امت‌های غربی و غرب‌زده، از رهبری خود اطاعت می‌کنند، امت‌های دنیا‌گرا و شهوت‌پرست از رهبری خود اطاعت می‌کنند و امت اسلامی نیز باید از رهبری خود اطاعت کند. و اتفاقاً مهم‌ترین شاخص شناخت و تمیز حق و باطل همان امام (پیشوای امّت) است و به همین جهت در بیان قرآنی «میزان، ولی و امام» خوانده شده است و تأکید شده که اخبار را از آنها بگیرید، از آنها اطاعت کنید و در اختلافات نیز به آنان رجوع کرده و هر چه گفتند اطاعت کنید.

ج – اما در مورد گزاره‌هایی که در قالب اخبار و گزارشات و توسط رسانه‌ها منتقل می‌گردد نیز باید توجه داشت که تشخیص، تمیز و اتخاذ مواضع شخص مخاطب، سبب چگونگی تمیز و تأثیرپذیری او از آن اخبار و گزارشات می‌گردد.

دقت شود که خداوند متعال در قرآن کریم به ما می‌آموزد که «اطلاع و خبر» ریشه و علت «صبر و استقامت» است و هر کس به میزان اطلاعات و اخبار صحیحی که دارد استقامت می‌نماید. چنان چه حضرت خضر (ع) به حضرت موسی (ع) گفت: تو طاقت استقامت و صبر با من را نداری، به آن دلیل که اطلاعات و اخبار من را نداری:

«قَالَ إِنَّكَ لَن تَسْتَطِيعَ مَعِيَ صَبْرًا * وَكَيْفَ تَصْبِرُ عَلَى مَا لَمْ تُحِطْ بِهِ خُبْرًا» (الکهف، 67، 68)

ترجمه: گفت: تو طاقت صبر (استقامت) با من را نداری * و چگونه می‌توانی استقامت کنی بر چیزی که به آن احاطه خبری نداری؟!

اما، خبر که بیان یک واقعه یا یک حادثه و یا گزارش از یک جریان است، از دو حال خارج نمی‌باشد؛ یا دروغ است و یا راست. بدیهی است که خبر دروغ غیر مستند است، لذا به صورت شایعه رایج می‌شود و قرآن کریم به ما آموخته است که هیچ حرف غیر مستند، از منبع غیر موثق را قبول نکنیم و تا برای ما یقین حاصل نشده، آن را به دیگران منتقل ننماییم.

اما، خبر راست نیز الزاماً به قصد خیر بیان نمی‌گردد و چه بسا هدف از انتشار و بیان آن شرّ و به نفع دشمن باشد. چنان چه حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام فرمود: «کلمة الحق و یراد به الباطل» - یعنی: کلمه گفته شده حق است، اما اراده و هدف از بیان آن باطل است.

به عنوان مثال: ممکن است دوست و دشمن خبر از یک واقعه یا گزارش از یک جریانی بدهند که به لحاظ خبری درست است. مثلاً بگویند: در ایران نرخ بی‌کاری یا تورم بالا رفته است. خب این خبر درست است و کسی نمی‌تواند تکذیب یا انکار نماید، اما باید دید که چه کسی به چه قصدی این خبر را بیان می‌دارد؟! مثلاً اگر بی‌بی‌سی خبر از رشد نرخ بی‌کاری و تورم در امریکا و کشورهای اروپایی و تظاهرات مردم می‌دهد، به همان سیاق، صبغه و هدفی است که راجع به جمهوری اسلامی ایران خبر یا گزارش می‌دهد؟ در صورتی که هر دو خبر درست است.
در اینجاست که از سویی اطلاعات کلی و قبلی، فهم، شعور و بصیرت مخاطب کارساز است و از سویی دیگر، همان اطاعت از امام و رهبر عامل مهم تشخیص و تمیز می‌باشد.