مدیریت استانی کردستان

از میان همه القاب آن حضرت، مشهور‌ترین آن‌ها «مهدیّ» است. واژه «مهدیّ» لفظی عربی است که خود دارای معنا و مفهومی گویا می باشد…
امام زمان

القاب شناخته‌شده دوازدهمین ولیّ بزرگوار الهی که در روایات به آن ها نیز اشاراتی رفته عبارت است از:

«مهدیّ»(۱)، «مهدیّ هذه الامّۀ»(۲)، «قائم»(۳)، «منتظَر»(۴)، «حجّت‌الله»(۵)، «حجّت‌الله فی ارضه»(۶)، «خلف صالح»(۱۷)، «ابا صالح»(۸)، «منصور»(۹)، «بقیة‌الله»(۱۰)، «بقیته (الله)»(۱۱)، «صاحب الزّمان»(۱۲)، «صاحب الأمر»(۱۳)، «صاحب هذا الأمر»(۱۴). اما از میان همه القاب آن حضرت، مشهور‌ترین آن‌ها «مهدیّ» است. از این رو در این فراز قدری به توضیح آن لقب مبارک خواهیم پرداخت.

واژه «مهدیّ» لفظی عربی است که خود دارای معنا و مفهومی گویا می باشد. واژه‌نویسان و لغت‌شناسان اهل سنّت در ذیل کلمه « مهدیّ» چنین آورده‌اند: «مهدیّ»، به معنای هدایت‌شده، کسی که خداوند او را به حقّ دعوت کرده است.(۱۶) « مهدیّ» گاه در نام اشخاص به کار رفته، تا آنجا که به طور غالب،‌ اسم (عَلَم) و شناخته شده آن‌ها شده است، و نبیّ‌اکرم صلی الله علیه و آله به همین نام «مهدیّ» بشارت داده‌اند که در آخرالزّمان خواهد آمد. (۱۷)
همچنین محدّث و ادیب معروف، مجدالدّین ابن اثیر شافعی (۶۰۶ ق) در کتاب «نهایه»، و مرتضی زبیدی حنفی (۱۲۰۵ ق) در کتاب «تاج العروس» همین نکته را آورده‌اند؛ با این تفاوت که زبیدی در آخر بیان خود از خداوند متعال این گونه درخواست کرده که «وَ جَعَلناَ اللهُ مِنْ اَنصارِهِ»(۱۸) ؛ و بار خدایا! ما را از یاران او قرار ده!
اما صاحب مجمع البحرین پس از بشارت رسول‌الله صلی الله علیه و آله اضافاتی دارند که: او زمین را پر از عدل و داد خواهد کرد، همان‌گونه که پر از ظلم و جور شده، او کسی است که با حضرت عیسی علیه السلام در قسطنطنیه همراه خواهد شد و مالکیّت عرب و عجم را به دست خواهد گرفت، و دجّال را می‌کشد. او محمّد پسر حسن عسکری بن علی الهادی بن محمّدالجواد بن موسی بن جعفر بن محمّد بن علی بن الحسین بن علی بن ابی طالب همسر بتول و پسر عموی رسول است. به ظهور او مخالف و موافق اقرار کرده و نیز اخبار در این راستا متواتر است. (۱۹)

———————-

۱ . محمدبن یعقوب کلینی، اصول کافی، ج ۱۱، باب فی شأن انا انزلناه فی لیلۀ القدر، ح ۱، ص ۲۴۲٫

۲ . کافی، ج ۱، باب فی شأن انا انزلناه فی لیلۀ القدر، ح۱، ص ۲۴۲٫

۳ . اصول کافی، ج ۱، باب ما عند الائمه من آیات الانبیاء، ص ۲۳۱، ح ۳٫

۴ . کافی، ج ۱، باب فی الغیبۀ، ص ۳۳۵، ح ۱٫

۵ . بحار‌الانوار، ج ۵۳، ص ۳۱۶٫

۶ . بحار‌الانوار، ج ۲۳، ح ۱۶، باب ۱۷، وجوب طاعتهم، ص ۲۸۹٫

۷ . الصراط المستقیم، ج ۲، فصل ۱، ص ۲۱۸٫

۸ . من لایحضره فقیه، ج ۲، باب دعاء الضّال عن الطریق، ص ۲۹۸، ح ۲۵۰۶٫

۹ . این آیه «إنَّهُ کَانَ مَنصُوراً» (اسرا (۱۷)، آیه ۳۳)، درباره امام حسین  است که ایشان یاری شده به امام مهدی  هستند. بحار الانوار، ج ۴۴، باب ۲۸، ص ۸، ح ۶ و ۷٫

۱۰ . کافی، ج ۱، باب نادر، ص ۴۱۱، ح ۲٫

۱۱ . بحار الانوار، ج ۲۴، باب ۵۶: «انهم علیهم السلام حزب الله و بقیته…»، ص ۲۱۱٫

۱۲ . کافی، ج ۱، باب مولا الصاحب، ص ۵۱۴، ح ۳، و نیز تهذیب ج ۶، ص ۱۱۸٫

۱۳ . الحرالعاملی، وسائل الشیعه، ج ۸، باب ۸، ص ۸۱، ح ۱۰۱۳۸،

۱۵ . کافی، ج ۱، باب الامور التی توجب حجۀ الامام ، ص ۲۸۴، ح ۲٫

۱۶٫ «المهدی: الذی هدا الله الی الحق»؛ ابن منظور، لسان العرب، ج ۱۵، ص ۳۵۴، تحت واژه “مهدی”

۱۷٫ جمال الدین منظور افریقی مصری (۷۱۱ ق)، لسان العرب المحیط، ج ۳، ص ۷۸۷٫

۱۸٫ مرتضی زبیدی صنفی، تاج العروس، ماده هدی؛‌ و لطف الله، صافی گلپایگانی، منتخب الأثر، ص ۱، پانوشت.

۱۹٫ مجمع البحرین، ج ۱، ص ۴۷۶، تحت واژه هدی.

استاد مرتضی آقاتهرانی