مدیریت استانی کردستان

بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع:
چاره جویی و ارائه راهکار جهت رفع آسیب های موجود سبک زندگی در ایران

گردآورنده:
نام :پریسا خوشچهره
 کامیاران(حوزه علمیه فاطمةالزهرا (س)

زمستان91

چکیده
با توجه به جایگاه و منزلت خانواده در کشور ماباید تمام تلاش های خود در این راستا را به عرصه ی عمل بگذاریم و به هر طریقممکن این جایگاه خانواده را حفظ نماییم در این مقاله نیز سعی بر آن شده راهکارهایی در غالب اسلام و قرآن برای چگونه زندگی کردن خانواده ها و چاره جویی خود خانواده ها و اجتماع در راستای گفته های مقام معظم رهبری که در واقع همان آموزه های قرآن است بحث و تحلیل شده . و اگر کاستی هایی دارد مربوط به گرد آورنده مقاله می باشد که به خاطر کمبود منابع و عدم دسترسی به منابع مطالب را به صورت خلاصه وار ذکر کرده و تحلیل ها و نظرهای خود را نیز تتمه در آن قرا ر داده .البته متن اصلی و راهکارهای اصلی را با استفاده از بیانات رهبر و آیه ها و احادیث ارائه شده است .
این مقاله شامل دو فصل است که فصل اول آن راهکارهای فردی و خانوادگی جهت رفع سبک ها و شیوه های زندگی و فصل دوم را راهکارهای اتماعی در جهت سبک زندگی مردم نوشته شده است.

فهرست مطالب
عنوان
مقدمه…………………………………………………………….
فصل اول: راهکارهای فردی و خانوادگی
1.عمل کردن قرآن در میان خانواده هاوزندگی…………………
2. حفظ جایگاه زن در خانواده…………………………………..
فصل دوم: راهکارهای اجتماعی
1.مقابله با تورم و گرانی…………………………………………
2.اشتغال جوانان …………………………………………………
3.پرهیز از اختلافات مذهبی و قومی……………………………
4.نتیجه…………………………………………………………….
5.منابع و مأخذ……………………………………………………

مقدمه
نگارش سطوری در رابطه با چاره جویی در رابطه راهکار برای رفع سبک زندگی ایرانی طبق بیانات مقام معظم رهبری (مدظل العالی) کار بسی دشوار است و اگر همه مطالبی در این خصوص به رشته تحریر در آمده است به صورت فصل و طولانی عنوان شده است.
خانواده در آموزه های دینی ما از جایگاه والا برخوردار می باشدچرا که خانواده سالم نقطه عطفی است برای اجتماعی سالم . از این رو رهبر عالی قدر انقلاب نسبت به بنیان خانواده نظر چشمگیری داشته اندو بارها تجه به پاک و سالم بودن ایم محیط و شکل گیری آن بر اساس زندگی بزرگان کرده اند چراکه به نظر ایشان خانواده ای که سالم باشد از مشکلات و معضلات به دور است و به تبع جامعه سالمی نیز به وجود خواهد آمد.
در این مقاله سعی شده است محور سخنان رهبری را با مشکلات و معضلات جامعه و خانواده های امروز بسنجیم و در مقابل راهکار مناسب را طبق گفته های ایشان ارائه کنیم و از جمله اهداف این مقام را می توان این جور برداشت نمود که امید است مطالب عنوان شده در مقاله را برای خود در غالب عمل تجلی بخشم و گفته های رهبری را برای سرلوحه زندگی قرار دهم و امید است برای دیگران نیز مثمر ثمر باشد.
مطالب ارائه شده در غالب دو فصل که ابتدا راهکارهای فردی و خانوادگی را برای سبک زندگی بیان نمودیم و در پایان راهکارهای اجتماعی را بیان نموده ایم و تمامی مطالب این مقاله به روش کتابخانه ای و تحلیلی گردآوری شده است.

فصل اول:

راهکارهای فردی و خانوادگی
خانواده یکی از نظام های اولیه ی جوامع بشری است که با مجوز تحولات اساسی در اهداف و کارکردهای خود ثابت مانده و هنوز در همه ی جوامع ، بخصوص در جوامع اسلامی اهمیت اساسی دارد.خانواده مناسب ترین نظام برای تأمین نیازهای مادی وروانی بشربوده وبهترین بستر رابرای تامین امنیت وآرامش روانی اعضا پرورش نسل جدید واجتماعی کردن فرزندان وبرآورده ساختن نیازهای عاطفی افراد فراهم نموده است0 بااین حال درعصرحاضر،نظام خانواده دچار مشکلات وچالش های اساسی شده وحتی گاه اساس وتمامیت آن نیز زیرسوال رفته است0 اختلافات خانوادگی،طلاق،فرزندان بی سرپرست وبزه کاری های نوجوانان وجوانان نشان دهنده مشکلات اساسی در خانواده های ماست0سنت ها،اخلاقیت هاوروش هایی که به تقویت خانواده منجر می شود0 بعضا متزلزل شده است0 دوری از هویت ملی ودینی وپذیرش هویت های دنیاگرانه ودور ازاخلاقیات انسانی بسیاری از مردم ماراتهدید می کند0 همه این مشکلات نشان می دهد که خانواده هانیازمندتوصیه های تربیتی وروان شناختی بسیاری برای مقابله باپیچیدگی های زندگی کنونی هستند0 اکنون تربیت فرزندان وروابط مناسب با همسر به سادگی سی سال پیش نیست0 عوامل موثربرخانواده،به قدری بسیارندکه برای مقابله با عوامل آسیب زا،نیازمندآموزش وتربیت خانواده ها درسطح ملی هستیم0
نکته جالب توجه آن است که بهره منداز پیشینه فرهنگی وعلمی غنی وکارآمدی برای مواجهه مسایل خانواده هستیم0 مهمترین متون دینی ما،یعنی قرآن وکلمات پیامبر(ص)ومعصومان(ع)سرشارازتوصیه های کارآمد ومتناسب با عصر حاضر،در باب اساسی ترین مسایل خانواده تاجزیی تر موارد آن است.مجمعه ی تعالیم اسلام در مورد خانواده ی ما را به نظام وساختاری رهنمون می کند که پاسخگوی همه ی نیازهای مادی وروانی خانواده است.
علاوه بر ساختار خانواده که به مراتب و مرزهای درونی وبیرونی آن اشاره دارد،اهداف تشکیل خانواده را نیز می توان ازگزاره های صریح متون اسلامی استنباط کرد.تعالیم اسلام درمورد نحوه ی روابط اعضای خانواده و به عبارتی حقوق ومسؤلیت های متقابل آنها توصیه های الزامی واخلاقی فراوانی دارد.کلمات معصومان (ع) و سیره ی خانوادگی آنها ظرایف رفتاری جالب توجهی در بر دارد که هرچند جزیی به نظر می رسد.ولی گاه در تحکیم پایه های خانواده نقشی اساسی دارد.

1.عملی کردن قرآن در میان خانواده ها و زندگی
در دیدگاه اسلام باورها و عقائد دینی رکن مهمی در تشکیل خانواده و استمرار و پویایی آن محسوب ی شوند .قرآن کریم نیز در صورتی اعضای خانواده را به صورت جمع می پذیرد و ارزش خانوادگی برای آن قائل است که شرایط ایمان در خانواده برقرارذ باشد .
یکی از مسائل مهم در خانواده ها که قرآن نیز به صراحت آن را بیان کرده مسئله مدیریت و قوامیت مرد است . که از نظر متون دینی و توصیه های اولیای دین ،امری مقبول و پذیرفته و به پیروی از شرع مقدس در ماده 1105 قانون مدنی نیز مقررشده است با این حال عده ای مغرض در این زمینه شبهه هایی مطرح کرده اند و متأسفانه در برخی موارد برخوردهای نامناسب آن این اصل مهم را مخدوش می سازدو سبب ایجاد مشکلاتی در خانواده می شود . به عبارت دیگر می توان گفت منشأ بخش مهمی از این اختلاف ها و بی ثباتی های موجود در خانواده که در نهایت ممکن است به تزلزل و از هم پاشیدن نهاد خانواده شود . و این ریشه در نا آشنایی و بد فهمی خانواده ها از این قاعده شرعی و عمل نکردن به آن در زندگی مشترک می باشد.
مقام معظم رهبری نیز در این باره چنین می فرماید : «امروز دنیای اسلامی تشنه عمل به قرآن است و قرآن باید معیار و محور معرفت در عمل باشد.»
در جای دیگر می فرمایند:« امروز دنیای اسلام باید بازگشت به قرآن و عمل به آن نماید . باید متن قرآن را در کشورهای اسلامی رایج کنیم و این خود کلید همه چیز است .»
گاهی نیز ریاست و تسلط مرد در خانواده به گونه ای است که نقش مهم و حساس زن در خانواده به دلیل برداشت های نادرست از این امر نادیده انگاشته و به زور مداری مرد در خانواده کشانده می شود. اما در حقیقت آنچه از قوام بودن مرد برزن به دور از پیراهه های افراطی و تعصبات ناروا بر اساس قرآن کریم . « الرجال قوامون علی النساء بما فضّل الله بعضهم علی بعض ٍ و بما اُنفقوا » می توان برداشت کرد مدیریت مسئولیت مرد در خانواده است .
با عملی کردن قرآن در زندگی مشترک و زندگی کردن در راستای دستورات قرآن خود تحولی عظیم و شگفت در سبک زندگی و روش زندگی به وجود می آورد.

2.حفظ جایگاه زن در خانواده
اسلام برای تشکیل خانواده اندیشه ای ورای آن می طلبد و پیوند زندگی را از زیباترین مظاهر آفرینش اعلام و
طلاق را مکره اعمال مجاز می شمارد و همواره کلیه دستور عمل های اسلام پیشگیرانه، و در صدد استیفای حقوق جامعه انسانها از جمله زنان است .
شاید از قدم های نخستین در خصوص ورود به مسئله زن در حیات فردی ، خانو ادگی و اجتماعی آشنایی با قرآن و کلام معصوم ( علیه السلام ) و آشنایی با فرهنگ دینی است وبا رهیافتی درون دینی اما با توجه به یافته ها و تجربیات ناگوار غرب .
خانواده کانونی است متشکل از مرد و زن اما در واقع عنصر اصلی و پایه ای زن است که با تدبیر عاقلانه و خانه داری بنیان خانواده را حفظ می کند به عبارت دیگر وظیفه خطیر تربیت فرزندان بر عهده زن است چون که بیشتر مدت زمان، زن در خانه است و با فرزندان می تواند رابطه ای تنگاتنگ و عاطفی داشته باشد و جوری آنان را تربیت کند که در آینده به عنوان مرد و زن فعالی پا به عرصه بگذارند و مایه ی افتخار باشند نه آنکه زن خانه ، بیشترین مدت زمان را صرف آرایش و آب و تاب و مدل گرایی و نگاه به تلویزیون و چشم و هم چشمی و اموری از این قبیل بپردازد از فرزندان چنین زنی توقع بالایی داشت چرا که فرزندان آیینه و جلوه ی پدر مادر هستند .
بنیان و کانون خانواده مهد آرامش و امنیت زوجین به حساب می آید که خداوند آرامش زن و مرد را در با هم بودن و در سایه سار ازدواج و تشکیل زندگی بیان می کند . مقام معظم رهبری ( مد ظلّه العالی) در این باره چنین می فرماید: این محبتی را که خدا در دل شما قرار داده است حفظ کنید و ین رابطه انسانی بر اساس محبت و رابطه عاطفی استوار است یعنی زن و شوهر باید به هم محبت داشته باشند و همین محبت هم زیستی آنان را آسان می کند .

و نیز ایشان در جای دیگر می فرماید: ارزش زن به این است که بتواند محیط زندگی خود و برای مرد و فرزندان محیط امن یک بهشت یک جایگاه عروج به معارف معنوی و مقامات معنوی تبدیل کند.و آن وقتی که وظیفه ی او ایجاب می کند بتواند در سرشت کشور تأثیر بگذاردو در سرنوشت جامعه نقش ایفا کند که در این صورت نقش زن همچنانکه گفته شد فقط پنجاه درصد نیست،نقش کمی نیست؛ بلکه نقش کیفی است هم خود او نقش ایفا می کند هم با استفاده از جاذبه ای که خدای متعال در وجود زن گذاشته است ،فرزند و شوهر خود را در آن راهی که مطلوب است،سوق می دهد و پیش می رود. بنابراین نقش زن در این صورت نقشی مضاعف است .
بنابر گفته های مقام معظم رهبری ( مد ظلّه العالی) زن در محیط خانواده نقشی اساسی و کلیدی را دارد و زن معیار عامل موفقیت و عدم موفقیت خانواده به حساب می آید. بنابراین زنان ما در راستای انجام وظایف خود در کانون خانواده کوشا باشند و هم وو غم خود را صرف محیط خانواده بکنند . زن ایرانی و مسلمان باید الگویی بس نیک برای فرزندان باشد و علاوه بر تربیت فرزندان و رسیگی به آنان از لحاظ جسمی و بهداشت و تغذیه و امثالی از این امور در راستای پرورش فضائل اخلاقی فرزندان نیز اهتمام داشته باشند و وقت برای انجام این امور کند .زن ایرانی باید چون حضرت زهرا ( سلام الله علیها) نمونه ی از یک زن کامل باشد و سیره یآن بانوی بزرگوار را سرلوحه زندگی خود قرا ر دهد .

فصل دوم :

مقابله با تورم و گرانی
یکی از مشکلات و معظلات چامعه کنونی مسئله تورم و گرانی است باتوجه به این که اکثریت قشر جامعه از طبقه متوسط می باشد. و اگر واقع بینانه بنگریم تعداد کسانی که زیر خط فقر هستنددر جامعه کنونی کم نیست که مقام معظم رهبری ( مد ظلّه العالی) نسبت به حل این مشکل جامعه اهتمام زیادی داشته اند چنان چه در خطبه نماز جمعه تهران که در 28 اردیبهشت سال1380 چنین فرموده اند:
که پرداختن به امور اقتصادی مردم اوجب واجبات است.مسئله اقتصادی بسیار مهم است در اسلام پرداختن به امور اقتصادی مردم جز اوجب واجبات حکومت هاست و مسئله فقر زدایی در روان کردن کار اقتصادی در کشور از جمله مسائل بسیار مهم است که هر دولتی باید گشایشی در پیشرفت امور اقتصادی کشور و بر طرف کردن مشکلات مردم را سرلوحه برنامه خود قرار دهد!
با توجه به بیانات مقام معظم رهبری ( مد ظلّه العالی) در این زمینه می توان چنین برداشت نمود که در کشور ما با توجه به منابع طبیعی و زیرزمینی غنی و نیروی کار فراوان مسئولین و مردم می توانند در مدتی کوتاه در وضع اقتصادی و معیشتی جامعه دگرگونی حاصل کنند و این به وقوع نمی پیوندند مگر با پشت کار و عمل و با تکیه بر این دو سرمایه ی گرانبها خود می توان نقشه ها و خوابهای شیطانی دشمن را در همان عالم رؤیا باقی بگذارند و اگر این مشکل و معظل بزرگ اجتماعی که عواقب آن دامن گیر خانواده ها و تبعات جبران ناپذیری برای جامعه می شود .
مسأله گرانی های پی در پی در هفته گذشته که موجب نگرانی مردم و مسئولین شده است و متأسفانه گروهی سود جو که فقط به جیب و منافع خود می اندیشند و مسائل کشور را نادیده می گیرند و به فرموده های رهبر معظم انقلاب توجهی ندارند یقینا مسئولین باید با چنین بخشها و افراد برخورد قاطع شود.
مسأله مقابله با تورم و گرانی تا آن حد ضروریت دارد که پیغمبر اکرم ( صلی الله علیه و آله) می فرمایند:« کادَ الفقرُ أن یکونَ کُفراً » مضمون این حدیث آن است که ما آمده ایم به مردم ایمان بدهیم و اگر نتوانیم نانشان « تأمین اقتصادی» را به راحتی به دستشان برسانیم ایمانشان از آنها گرفته خواهد شد .طبق این حدیث می توان گفت که تورم و کرانی تا چه اندازه در شیوه و سبک زندگی ایرانی تأثیر منفی خواهد گذاشت و چه حق هایی بر جامعه نا حق و چه نا حق هایی جای خود را به حق داده است.

اشتغال جوانان
امروزه مسئله اشتغال یکی از مهم ترین مسائل کشور است که مسئولین نسبت به آن باید اهتمام جدی داشته باشند و تمام هم و غم خود را نسبت به آن به کار گیرند که نیروی کار جوان در خود کشور به کار بسته شود و از آنها در زمینه های مختلف استفاده به شیوه ی احسن به عمل آید و از فرار مغز ها و استعدادها که یکی از مهم ترین علل آن به خاطر نبود موقعیت اجتماعی و فرست شغلی است جلوگیری کرد علاوه بر این بر اثر نبودن کار و
اشتغال و در آمد نباید به حق جمع کثیری از جوانان که دچار این آفتند ظلم شود و از خیرات جامعه محروم گردند چرا که بیکاری سبب ایجاد فاصله طبقاتی و فاصله بین فقیر و غنی در جامعه بیشتر می کند عده ای را روز به روز بیشتر به در های فقر می راند و عده ی دیگر از راههای گوناگون و داشتن منصب های بالا به طرف قله های ثروت پیش می روند.
مقام معظم رهبری ( مد ظلّه العالی) در دیدار با فرهنگیان در مصلای رشت 12 اردیبهشت ماه در 1380 در مورد همت مسئولان نسبت به ایجاد اشتغال جوانان چنین توصیه می کنند: « و اما درباره ی مسئله اشتغال جوانان کار در اسلام عبادت استو اسلام از تنبل و بی کاری بیزار است کار فقط پشت میزنشینی نیست همه نوع کاری در وضع کنونی کشور نیاز است؛ کارهای دیگری هم کار است کارهای جسمانی نیز کار است و کارهای اداری هم کار است کارهای گوناکون در بخشهای مختلف است کار است دو طرف هم مسئولان و هم جوانان باید طور جدی در این قضیه هماهنگ باشند میدان برای کار در کشور زیاد است و در استانهای مختلف زمینه و میدان کار و اشتغال زیاد است حتی برای آن جوان دانشجو یا دانش آموز در دوران تعطیلات تابستانی می شود کارهای موقت به وجود آورد و همت و تلاش پیگیر.
مسئولان لازم کار است تا بتوانند این سیل عظیم جوانان را به کارهای مولد و پیش برندهسرگرم و مشغول کنند زندگی مادی و معنوی یک ملت به کار و عمل وابسطه است.
ایشان در جکع کاروانهای راهیان نور در پادگان درپادگان دوکوهه درتاریخ 9 فروردین 81 چنین می فرمایند:(هیچ مشکلی نبایدمانع توجه مسئولات به مسئله اشتغال شود معنای اشتغال این است جواب مستعد و آماده به کار فرصت وتلاشی وفعالیت به دست بیاورد تا هم نیاز شخصی خود را در این راه بر طرف کند و هم به
پیشرفت وآبادانی کشور و رونق اقتصادی آن کمک کند این امر برنامه ریزی می خواهد که این کار را مسئولان دولتی شروع کرده اند وبا جدیت ادامه پیدا کند وهیچ چیز نباید مانع از اجرای آن شود اگر تهدید آمریکا ست، اگر امواج سیاسی است،اگر در گیری های جناحی است،اگر خود خواهی های این وآن است هیچ کدام نباید مانع شود که مسئولان زی ربط دستگاهای دولتی در قضیه ی اشتغال که مسئله ی اساسی است کار خودشان را با جدیت دنبال نکنند.
با توجه به بیانات مقام معظم رهبری گفته های ایشان را چنین می توان تحلیل کرد وبا به کار جوانان به و اشتغال می توان بسیاری از فسادها و ناهنجاری های که در جامع وجود دارد را اگر نتوان گفت ریشه کن کرد به جرأت می توان گفت آ را در جامعه کم رنگ کرده اند وقتی جوان مشغول به کارو فعالیت باشد مسلما کمتر به دنبال عیاشی ئ هوای نفس خواهد رفت وقتی این جوان از موقعیت های مناسب از لحاظ شغلی تأمین باشد از جهت اقتصادی مانعی برای ازدواج ندارد و به جای اینکه وقت خود را صرف قدم زدن و وجب کردن کچه وخیابان کند تشکیل خانواده می دهد ودر کانون گرم خانواده ی خود سالم و با آرامش زندگی می کند.و پایه های دینی خود را محکم و تقویت کند و خداوند متعال نیز در کلام الله خود چنین می فرماید:«إنا ارسلناک شاهداً و مبشراً و نذیراً و داعیاً الی الله باذنه و سراجاً منیرا».
واین کا رمحقق نخواهد شد مگربا همت مسئولان.

پرهیز از اختلافات مذهبی و قومی
یکی از مهم ترین مبانی وحدت در جامعه اسلامی ایران که دار ای فرقه ها و گروههای مختلف است داشتن وحدت فکری و عقیدتی است و این مسئله همواره در اسلام مورد تأکید بوده است و مسلمین اعم از شیعه و سنی موظفند نظام فکری خویش را بر مبنای موازین اصیل اسلامی استخراخ سازند و این صریح آیه الهی است که می فرماید:« و اعتصموا بحبل الله جمعاً و لا تفرقوا»
نگاهی به تعلیمات اسلامی به خوبی نشان می دهد که اسلام در طی تمام تعالیم و آموزشهای خود روح حقیقت پرستی را در مسلمین تقویت نموده وحق پرستی مدام قطعی و تخلف ناپذیر آنها قرار گرفته است.
رهبر معظم انقلاب وحدت را چنین ترسیم می نماید:« وحدت ملی شعار اساسی برای کشور ماست و مخاطب این شعار افراد خاصی نیستند و همه ی آحاد مردم مسئول اند .»
امام علی (علیه السلام) وحدت را منت خدای بزرگ بر مردم دانسته تا آنجا که می فرماید:
خداوند بر این امت منت گذارده و بین آنان الفت و اتحاد ایجاد کرده است که در سایه ی آن زندگی کنندوبه کنف حمایت ان رهنمون شوند این نعمتی است که احدی نمی تواند بهایی برایش بگذارد زیرا از هر بهایی گرانقدر تر و از همه چیز با ارزش تر است.
وحدت آن چنان مهم است که حضرت علی ( علیه السلام) با وجود مصائب سنگین به شدت حافظ اتحاد جامعه ی اسلامی بود و برای حفظ وحدت صبر کرد و فرمودند: به خدا سوگند اگر بیم وقوع تفرقه میان

مسلمانان و بازگشت کفر و تباهی در دین نبود رفتار ما با آنان به گونه ای دیگر بود.
تمام مطالبی که تا کنون بیان نمودیم مربوط به جغرافیایی خاصی و قشر به خصوصی نبوده است اگر بخواهیم ریز بینانه تر مسئله وحدت را بررسی کنیم در استانی چون کردستان که برادران و خواهران اهل سنت و تشیع کنار هم زندگی می کنند و موارد زیادی هم پیش آمده که بین آنها رابطه ازدواج و خویشاوندی شکل گرفته است و این با هم بودن ثمره سخنان رهبر انقلاب در سفر به استان کردستان است که وحدت اجتماعی را بر وحدت خانوادگی مبدل ساخته است.

نتیجه
خانواده یکی از نظام های اولیه بشر است از همان ابتدای خلقت بشر ساز و کارهای مختلفی در جهت سبک و شیوه ی زندگی ارائه شده است علاوه بر ساختار خانواده مرزها و چهارچوبهای درونی و بیرونی را ترسیم کرده است اما اکنون با توجه به پیچیدگی زندگی و مشکلات فراوان هیچ جریان فکری بشر نتوانسته است قوانینی برای استحکام بنیان خانواده به وجود بیاوردو عده ای نیز به خاطر اینکه از بار چنین مسئولیتی آسوده شوند سعی بر از هم پاشیدن خانواده ها دارند و طبل بی بند و باری را به صدا درآورده اند و چشم بر روی عواقب تلخ از هم گسستن کانون گرم خانواده بسته اند . خانواده ها برای مقابله با این شکلات چه در عرصه ی فردی و اجتماعی نیازمند توصیه های تربیتی دینی دارند .
مسئولین و مردم باید دست در دست هم داده و با تلاش علل هایی موجب تغییر سبک زندگی شده زندگی اسلامی رابه زندگی غربی مبدل ساخته راپیداکنندوباپیگیریهای جدی این علل رابرطرف سازند.

منابع و مأخذ
1.قرآن کریم، ترجمه ابوالفضل بهرام پور، تهران، نشر سبحان، 1368.
2. دشتی، محمد، نهج البلاغه، قم، انتشارات الهادی، 1385.
3. اسحاقی، سید حسن، سازو کارهای تولید ملی، قم، نشر هاجر،1391.
4کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، جلد دوم، تهران دارالکتب اسلامیه ، 1365.
5.محسن، کربلایی، زن و بازیابی هویت حقیقی، تهران، انتشارات انقلاب اسلامی، 1391، ص11.

6. محمد باقر، مجلسی، بحار الانوار،لبنان، مؤسسه وفا,ج32، 1404ق.

7. مکارم شیرازی،ناصر،تفسیرنمونه،جلد نهم، تهران ، انتشارات فراهانی،1360.
8.میثم ،موسی پور؛محمد تقی، کرامتی، منشور دولت اسلام،دفتر جریان شناسی تاریخ معاصر،قم، همای غدیر، 1384.
9. . مدیریت علمی ،پژوهشی سازمان بسیج طلاب و روحانیون ،خلاصه مقالات 3،تهران، سازمان بسیج طلاب و روحانیون،1385، ص13.
10. مؤسسه حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری ، آیینه زن ، قم، 1381،ص30.