مدیریت استانی کردستان

بسم الله الرحمن الرحیم
مرکز مدیریت حوزه های علمیه خواهران
مدرسه علمیه حضرت فاطمه(س) شهرستان سقز

عنوان:
آسیب شناسی استفاده از ماهواره و تأثیر آن بر تضعیف بنیان خانواده

تهیه و تنظیم
سروه بی خانی
معاون پژوهش

آذر ماه 1391

چكيده

ماهواره، يكي ازرسانه هاي قدرتمند ارتباط جمعي به شمار مي آيد. اين ابزار، به دليل ويژگي هاي منحصر به فرد خود، قادر است پيام هاي تصويري را به دورترين نقاط منتقل كند و تعداد بي شماري از افراد را درسرتاسر دنيـا مـورد خـطاب قرار دهد. همـچنان كـه ماهــواره مي تواند در هوشيار كردن، اطلاع رساني و در حوزهْ پژوهش، سياست و… نقش مهمي داشته باشد؛ برنامه هاي تخريبي و نابهنجاري نيز دارد؛ تا جايي كه برخي از جامعه شناسان و كارشناسان فرهنگي را برآن داشته تا براي مصونيت جامعه انساني، به ويژه نهاد خانواده چاره انديشي كنند. بدين ترتيب، تأثير برنامه هاي اين ابزار قدرتمند بر افكار عمومي و عملكرد آن را به ويژه از نظر تربيتي و جامعه پذيري نبايد از نظر دور داشت. نيازهاي گوناگون و روز افزون انسان ها، سبب رشد كمي و كيفي رسانه ها شده است. در اين ميان، پيشرفت هاي غير منتظره و نوين در زمينه ارتباطات، به وسيله راديو، ماهواره، اينترنت ونظاير آن، دگرگوني هاي عميق اقتصادي و اجتماعي را به همراه آورده و اين پرسش را پيش روي ما نهاده كه به منظور هم گام شدن با آن ها و بهره وري مطلوب از آن ها، بايد چه شيوه ها وابزارهايي را برگزيد تا در جامعه نيز فضايي در خور پذيرش آن ها به وجود آيد. در اين گفتار، بيش ترين توجه به ماهواره و نقش آن در خانواده و آسيب شناسي استفاده از آن ، به روش كتابخانه اي معطوف شده است.
مقدمه
در روند پر شتاب جهانی، تکنولوژی ارتباطی با سرعتی غیر قابل تصور پیشرفت نموده وچهرۀ جهان را دگرگون کرده است. گستره وژرفای این دگرگونی به حدی است که جامعۀ نوینی در حال پیدایش وشکل گیری ودورۀ جدیدی در حیات بشر آغاز شده است. عنصر شاخص وتأثیر گذار بر این روند تحول ودگرگونی، تکنولوژی است که در عرصۀ رسانه ها، هر روز جلوۀ تازه تر وبدیع تری پیدا می کند. رسانه ها، وسیلۀ انتقال پیام واطلاعاتند وبه کمک تکنولوژی، تمام سطوح اجتماعی را در همۀ سرزمینها، تحت سیطره قرار می دهند. بر خلاف گذشته، تکنولوژی ارتباطات صرفاَ در اختیار متخصصین نیست، ودر زندگی روزمرۀ مردم معمولی، در زمرۀ نیازهای اساسی در آمده است. تکنولوژی ارتباطی این امکان را فراهم کرده است که انسانها بدون واسطۀ دیگران با یکدیگر سخن بگویند، ارتباط برقرار کنند، از افکار ودیدگاه های هم مطلع شوند وبر یکدیگر تأثیر بگذارند. همین قدرت جادویی رسانه های نوین است که آن را به یک سلاح مؤثر فرهنگی بدل کرده است. سلاحی که توسط کشورهای قدرتمند با هدف تثبیت وگسترش سلطۀ خویش به کار گرفته می شود تا در ساختار فرهنگ های ملی وبومی اختلال ایجاد کنند وپندار وکردار ملت ها بر گونۀ الگوها ومعیارهای تبلیغ وترویج شده، شکل دهند. تکنولوژی نوین ارتباطی وقتی با خواسته ها وتمایلات صاحبان وسازندگان آن، یعنی قدرتهای بزرگ و فرهنگ مهاجم آنها که یکسانی فرهنگی ورفتاری را در سراسر جهان هدف گرفته اند، جمع می شود، معضل ومسئلۀ مهمی را فرا روی کشورها وملتهای دیگر قرار می دهند. کشورها وملتهایی که به فرهنگ ملی وبومی خود اصالت می دهند ومی کوشند تا در برابر تهاجم فرهنگ غرب مقاومت کنند.
در خانواده با معیارهای اسلامی، مرد احساس مسؤولیت عمیقی در قبال اعضای خانواده‌ی خود دارد اما در برنامه‌های ماهواره‌ای مرد خانواده به عنوان یک فرد مطرح می‌شود که امیال فردی‌اش معیار رفتارهای او هستند و برای تأمین امیال و نیازهای خود می‌تواند روابط مقدس خانوادگی را زیر پا بگذارد. فرهنگ هر جامعه‌ای از مناسبات زندگی روزمره‌ی آن سرچشمه می‌گیرد و بدیهی است فرهنگ در مقام نرم‌افزار، با امکانات و مقدورات سخت‌افزاری خاص سازگار است. به این معنا که جامعه و فرهنگ در تناظر با هم قرار دارند و همدوش هم تغییر می‌کنند و تحول می‌یابند. ورود هر عامل بیگانه به این مناسبات باعث جابجایی غیرکارکردی(معیوب) عناصر فرهنگی و اجتماعی خواهد شد و موجد آسیب‌هایی می‌شود که زندگی روزمره را در ذهن و عین دچار مشکل خواهد کرد. از این منظر، ماهواره‌ها از جمله عناصر بیگانه‌ای هستند که با ورود به مناسبات فرهنگی جامعه‌ی اسلامی ایران، ممکن است اثرات زیانباری بجا بگذارند. محمل ماهواره در ایران، خانواده‌ها هستند که به نوبه‌ی خود مهمترین نهاد اجتماعی و بنیان انتظام اجتماعی به حساب می‌آیند. بر این اساس مهمترین اثر ماهواره متوجه مهمترین بنیان اجتماع است و آسیب‌های آن در گام اول متوجه خانواده‌‌ها و اعضای آن است. خانواده نهادی فرهنگی است و مهمترین عنصر آن را عناصر فرهنگی تشکیل می‌دهند و لذا تغییرات فکری که- تحت تأثیر ماهواره- در افراد خانواده ایجاد می‌شود، سرآغاز آشفتگی در ترکیب این نهاد خواهند بود. فرهنگ نیز در رابطه‌ی متقابل با واقعیات زندگی قرار دارند و لذا واقعیات زندگی هستند که مناسبات فرهنگیِ ضروری برای بقای خانواده را فراهم می‌آورند. برنامه‌های ماهواره‌ای فرهنگی را معرفی می‌کنند که متناسب یا ترکیب متفاوتی از خانواده‌هاست که مطلوب سنت ایرانی و اسلامی نیست و لذا کاربست آنها به تغییر ترکیب اسلامیِ خانواده‌ی ایرانی می‌انجامد. خانواده‌ای که در ذهنِ زن و مرد دارای تقدس و احترامی لایزال است و تغییر در آن به اغتشاش ذهنی، ناآرامی و نارضایتی از زندگی منجر می‌شود. از منظر منطقی میان ایده‌ و ماده پیوندِ متقابل برقرار است. یعنی مناسبات زندگی اجتماعی در یک جامعه با عقاید جاری در آن دارای هماهنگی بنیادی است. بر همین اساس- «اینجا و اکنون»- به معنای زمان و مکان در تلاطم با هم قرار دارند. رسانه‌های ماهواره‌ای این تطابق را مختل می‌کنند و ایده‌هایی را که بر اساس واقعیات زندگی «دیگر» ساخته‌ شده است، بعنوان واقعیات زندگی ما ارائه می‌کنند. این گسست باعث سردرگمی و ایجاد اغتشاش ذهنی افراد می‌شود و میان واقعیات زندگی خود با ایده‌های ارائه شده در برنامه‌های ماهواره‌ای دچار تردید و تردد می‌شوند. تلویزیون‌های ماهواره‌ای با حضور در خانه‌‌ی ایرانیان به خصوصی‌‌ترین حوزه‌های زندگی آنان دسترسی پیدا کرده و با نمایش مناسبات و روابط ناسازگار با زندگی ایرانی، الگوهای مختلف زندگی خانوادگی را معرفی می‌کنند. این در حالی است که محتویات چنین روابط و ارتباطاتی بر اساس واقعیات زندگی ایرانی بنا نشده و با عناصر دینی و آیین اسلامی فاصله‌ای پرناشدنی دارد. وبخاطر نشان دادن اهمیت، ضرورت و فوریت پرداختن به مسئله و معضلی که جامعه، خانواده و فرهنگ ما را نیز به ناگزیر وعمیقاً متأثر کرده است، این تحقیق انجام گرفته است تاشاید بتوان گامی کوچک در ارتقای سطح آگاهی خانواده ها برداشت.
ماهيت ماهواره
ماهواره ها بخش مهمی از زندگی مدرن امروز به شمار می روند. ما هر روز از آن ها استفاده می کنیم بدون آنکه به ارزش آن ها پی ببریم. پیش بینی وضعیت جوی هوا، اخبار حوادث که هر لحظه در اقصی نقاط جهان روی می دهند. تلفن های راه دور و سیستم ارتباطی از طریق اینترنت توسط ماهواره ها ارسال می شوند. درواقع ماهواره شئ ای است که پیرامون چیز دیگری می چرخد یا گردش می کند. مثلاً ماه قمر، (= ماهواره ) طبیعی کرۀ زمین محسوب می شود. اما وقتی ما در مورد ماهواره ها صحبت می کنیم معمولاً منظورمان اشیاء مصنوعی یا دست ساز انسان است که به فضا پرتاب می شوند و در مدار زمین به گردش در می آیند. هر ماهواره در اعماق فضای ساکت و تاریک و در فاصله ای کیلومترها دورتر از زمین، بالای سرمان می چرخد. اما خود ماهواره به دور از این سکوت حاکم در فضاسـت. زیرا هـر ثانیه هزاران علایـم رادیویی را از زمـیـن دریافـت می کند ویا هزاران علایم رادیویی را در هر ثانیه به زمین ارسال می کند.

آسیب شناسی استفاده از ماهواره
این روزها آمارهای ضدو نقیضی ازدرصد استفاده کنندگان از ماهواره در کشورمان به گوش می رســد که از میان این آمار در خوشبینانه ترین حالــت حدود 15 درصــد ودر بدبینانه ترین گمانه زنی ها حدود 50 درصد از خانواده هـــای ایــرانی از ماهــواره استفاده می کنند، بی شک خانواده های استفاده کننده از ماهواره را می توان قربانیان تبعات بسیار بد و پرهزینه برای جامعه دانست ،در این نوشته سعی می کنم که مقداری از تبعات سوء استفاده از ماهواره را بیان کنم.

1. بحران گذار در خانواده ایرانی
خانواده به عنوان امن ترین حریم حیات انسانی کارکرد خود را از دست داده است . دیوارهای این حریم به روی همه باز شده است. عصری که به نام عصر ارتبا طات نام گرفت تأثیر خود را بر این چهار دیواری گذاشت و آن را از اختیاری بودن محض بیرون آورد. امواج رادیو وتلویزیون واین اواخر، ماهواره وتلویزیون کابلی واینترنت و… به خانه های خانواده های گرم و صمیمی سرازیر شد وآنها را با انواع مختلف سلیقه ها، فرهنگ ها وهنجارها در قالب برنامه های سیاسی، اجتماعی وفرهنگی آشنا کرد. خانواده جدید چنان ابعادی یافته که هرگز در تاریخ نداشته است. افراد خانواده عادت کردند که با تاریکی هوا در خانه جمع شوند وبه رادیو یا تلویزیون گوش فرا دهند . این روند نیز روز به روز به سمت فردی شدن سوق پیدا کرده است به طوری که افراد خانواده با کامپیوتر واینترنت وروزنامه و… به صورت فردی، سرخود را گرم می کنند. خانواده با وجود داشتن ویژگی های مختص خود که برای سلامت جســم وروح انسان ها در تمامی جوامع مفید بوده است در معرض تهدیدهای بسیاری است. تجربه نشان داده است که تمدن هایی که به خانواده اهمیت نداده اند وبحران ایجاد شده در خانواده ها را به جامعه منتقل کرده اند دچار بحران تمدنی شده اند. دکتر باقر ساروخی عضو هیأت علمی دانشگاه تهران معتقد است که هیچ آسیب اجتماعی وجود ندارد که بتوان خارج از چارچوب خانواده متصور شد و می گوید: در تحقیقی که در کانون اصلاح وتربیت انجام دادیم مشخص شد تمام کودکان- بدون هیچ استثنا- مشکل خانوادگی داشته اند. توجه به خانواده، توجه به سرنوشت بشر است. فرزندان را می توان پدران بشر تلقی کرد. وقتی کودکان از درون یک خانواده بیمار برخیزند قطعاً نمی توانند در ساختن جامعه جدید توانمند باشند. وی معتقد است که در جامعه جدید، خانواده به عنوان میراث مهم سرنوشت ساز، دچار مسائلی شده که در نتیجه آن، انواع دیگر خانواده به وجـود آمـده اسـت. از جمله این انـواع خانـواده ها می تـوان به خانواده هـای دور- زی، اضطراری وتفـقد یافته اشـاره کـرد. وی در توضیـح خانـواده هاي دور- زی می گوید: در این نوع، اعضای خانواده دور از هم زندگی می کنند پدر در شهری بزرگ وبدون همسر وفرزندانش زندگی می کند وناچار است در سال، دو-سه بار بیشتر همسرش را نبیند. کارگران ساختمانی از این دسته هستند که هم در سطح ملی وهم در سطح بین المللی مطرح اند. متأسفانه تعداد این نوع از خانواده ها در ایران رو به افزایش است. افراد با وجود اینکه نیاز های عاطفی دارند نا چارند دور از هم زندگی کنند. دکتر باقر ساروخی- عضو گروه جامعه شناسی خانواده دانشگاه تهران در ادامه در مورد خانواده های اضطراری می گوید: خانواده ای که به ظاهر سر پا وسالم است ولی فضای آن خالی از محبت است، خانواده اضطراری است. این نوع از خانواده ها در ایران بسیار زیاد است. عواطف انسانی که دل ومیل افراد را در خانواده قرار می دهد در این خانواده ها مشاهده نمی شود. خانواده های اضطراری اگر چه در ابتدا به اضطرار، دور هم جمع نمی شوند اما به مرور زمان ، زن چاره ای جززندگی با شوهر به خاطر عدم اشتغال یا تحصیلات کافی و… ندارد ودر جوامعی که طلاق یک امرپیچیده وسخت است خانواده اضطراری بیشتر ظهور می کند. وی ادامه می دهد: در این شرایط، خانواده از یک گروه نخستین به یک گروه ثانویه تبدیل می شود. ارتباطات به جای بعد عاطفی، بعد قرار دادی می یابند. در نتیجه پسر به خاطر تنبیه یا انتقام از پدری که بر سر سفره اش غذا خورده به دادگاه شکایت کرده واو را به زندان می اندازد. این پدر بعد ها همین کار را با فرزندش انجام می دهد وخانواده بدون عواطف را تبدیل به پادگان می کند. این جامعه شناس توضیح می دهد: وقتی در جامعه ای مهریه های سنگین در نظر گرفته می شود ومسائلی چون به روز سازی مهریه، تقسیم اموال بعد از طلاق وبیمه مهریه و… مطرح می شود خانواده های نا سالم به ظاهر سرپانگه داشته می شوند ولی از درون دچار پوسیدگی می شوند. دکتر سارو خانی در مورد خانواده تفقد یافته می گوید: نوع دیگر از خانواده که در جامعه ایران امروز به وجود آمده خانواده های تفقدی است. در این خانواده هرم قدرت افقی شده به حدی که خانواده تبدیل به سرا شده است. هر کس کلید آپارتمان خود را دارد وبا اینترنت وکامپیوتر و… خود سرگرم است. اعضای خانواده همدیگر را در آشپز خانه می بینند. اما به اعتقاد دکتر شهلا کاظمی پور- عضو هیأت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران- خانواده نیز به مانند سایر پدیده های اجتماعی، دائماً در حال تغییر است. خانواده های ایرانی نیز از این حیث مستثنی نیستند. بعد خانوار در این سال های اخیر به دلیل کاهش موالید رو به کاهش است. در چشم انداز 20 ساله، ایران با ساختارجدیدی از خانواده رو به رو خواهد شد ولی الآن خانواده ایرانی در حال سپری کردن دوره گذار یا انتقالی است. در این دوره، زنان به دنبال اشتغال در خارج خانه اند، مردان که نان آوران خانه بودند نقششان کم رنگ تر می شود،فرزندان کمتر از حرف والدین تبعیت می کنند، فرزند سالاری به جای پدر سالاری حاکم است، خانواده ها سعی می کنند امکانات لازم برای تحصیلات فرزندانشان فراهم کنندو… به گفته این جامعه شناس، در گذشته به خاطر اینکه میزان دانش وارتباطات افراد کم بود، والدین با فرزندانشان تفاوتی نداشتند اما در حال حاضر خیلی از بچه ها به خاطر دسترسی به اینترنت، ماهواره وفیلم، خانواده خود را قبول ندارند. وی با اشاره به اینکه پدیده شکاف نسل ها در جامعه ما باز است می گوید: شاید یک سری از ناهنجاری هایی که در سطح جامعه ودر قالب بودن با دوستان وهمسالان خود را نشان می دهد، ناشی از همین تفاوت است. دکترشهلا کاظمی پور- عضو گروه جامعه شناسی خانواده دانشگاه تهران- مسائل اقتصادی را در به وجود آمدن خانواده های کنونی در ایران بسیار تأثیر گذار می داند ومی گوید: افزایش تورم از یک سو ومصرف گرایی نسل جدید، جوانان را با خانواده ها وارد جدال کرده است. این جدال یا جوانان را دچـار سرخوردگی می کنـد یا آنـها را به سمت بی بندوباری های موجود در جامعه می کشاند. 1

2. به عنوان چشم های شیطانی
در راستای علــت استفاده از برنامه های نا مناسب ماهواره در میان برخی از خانواده ها می توان مثال معروفی را مطرح کرد که بسیار قابل تداعی است وآن اینکه همه می دانند مصرف سیگار برای سلامتی انسان وحتی اطرافیان مضر است ولی بسیاری از افراد وحتی بعضی از پزشکان نیز سیگاری هستند وقدرت ترک آن را ندارند. ماهواره ها نیز اگر چه بر خلاف سیگار در کنار سایر اختراعات بشری فواید بی شماری خصوصاً در بخش های علمی وتحقیقاتی هواشناسی و… دارد اما آنچه که امروزه در سطح جامعه از آن به عنوان برنامه های ماهواره نام برده می شود همان امواج شیطانی است که حقیقتاَ موضوعات آموزنده آن در حداقل جایگاه قرار دارد. همچنین چون عمده مردم ما هم مسلط به زبان خارجی نیستند (شبکه علمی ماهواره ها با زبان های خارجی پخش می شود) مراجـعه عمـده استفاده کنندگان از برنامـه هـای ماهـواره ای یا به برنامه های ماهواره ای فارسی زبان است که بودجه وبرنامه های آن از سوی قدرت های سلطه گر تأمین می شودو بازی گردانی آن هم به عهدۀ سلطنت طلبان وگروه های مجذوب فرهنگ غربی می باشد ویا آلوده به صحنه های سکس و… که در هر دو حالت نگاه و رویکرد علمی هیچ جایگاهی ندارد. واقعیت این است که امروزه رسانه ها در همه کشور های جهان نقش بسیار ویژه ای در پیدایش تحولات اجتماعی وفرایند شکل گیری نگرش ها ودیدگاه ها ایفا می کنند ودر ایجاد بخش مهمی از ساختارها ،هنجارها وارزش ها وضد ارزش ها هم سهم وجایگاه بسیار مهمی دارند. از این رو خانواده ها باید به ارزش های همان رسانه ها نیز دقت کنند تا مطمئن شوند اطلاعاتی که از آن رسانه ها به دست خانواده خصوصاً فرزندان می رسد از مجاری مطمئن وسالمی می باشند. نکتۀ دیگری که نباید فراموش کرد این که وظیفۀ آدمی برای حفظ سلامت نفس بسیار مهم وحساس است وهمان طور که یک غذای مسموم می تواند انسان ها را بیمار و حتی از بین ببرد. یقیناً برنامه های خاص ماهواره ای هم می تواند یک فرد یا اجتماع را هم بیمار ونابود سازد کما اینکه همه ما در این باره نمونه های فراوانی سراغ داریم واگرریشه بسیاری از بزه ها وناهنجاری های اجتماعی را که اکنون در سراسر دنیا تقریباً به یک شیوه انجام می شود جستجو کنیم در خواهیم یافت که همه آنها از یک آبشخور به نام ماهواره ها سر چشمه گرفته اند. البته همین ماهواره ها هم خبر های نا گواری را حتی از کشورهای غربی به گوش ما می رسانند که چنان سرنوشتی اگر نصیب هر ملتی شود نابودی آن در آینده ای نه چندان دور قطعی خواهد بود. افزایش شدید آمار کودکان نامشروع، کاهش زاد وولد، رسوایی های اخلاقی مقامات و شخصیت های به اصطلاع درجه اول این کشورها، افزایش شدید مصرف مشروبات الکلی، قرص های اکس، افزایش افسردگی وشمار خودکشی وقتل گسترش باندهای فساد وفحشا وقاچاق زنان وکودکان و… همه وهمه خبرهای ناگواری است که حتی اعتراض اندیشمندان غربی راهم در پی داشته است وجامعه شناسان وطرفداران حریم خانواده واخلاق را در کشورهای غربی نگران کرده است. البته این روند به تزاید مفاسد اجتماعی در غرب چیز تازه ای نیست و بوی عفن مفاسد اخلاقی سال هاست که از جوامع غربی به مشام جهانیان رسیده اما ماهواره ها به عنوان بالهای شیطانی این آفت ها را برای عموم جهان خصوصاً ملت های مسلمان ترویج می کنند زیرا می دانند رعایت اصول اخلاقی ودوری از مفاسد اجتماعی یکی از دستورات مترقی شرع اسلام به شمار می رود وشکست چنین سدی از اهداف اصلی بانیان رواج مفاسد اخلاقی از طریق ماهواره واینترنت است که بعنوان یکی از ابزارهای قوی اطلاع رسانی آن رابه انواع واقسام روش ها به کار می گیرند. در داخل مرز خود نیز اگر حقیقتاً از اغلب افرادی که بپرسیم واقعاً به چه دلیل از ماهواره استفاده می کنند چند درصد خواهند گفت فقط با نیت کسب اطلاعات علمی به سراغ ماهواره رفتند چند درصد از افرادی که ماهواره دارند مسلط به یک زبان عربی یا انگلیسی هستند وسوال های متعدد دیگر. اگر چه توجیه این افراد برای استفاده از برنامه های ماهواره ای کسب اطلاعات علمی است اما اطلاعات علمی به آسانی از طریق ادارات وسازمانها و مراکز اطلاع رسانی دانشگاهها ومراکز آموزش عالی قابل دست یابی است وهیچ فردی تاکنون برای کسب اطلاعات علمی در کشور در مضیقه نبوده است . 1

3. سست شدن بنیان خانواده
ازدیگر تبعات حضور بدون کنترل وحتی با کنترل ماهواره بر خانواده است ورود ماهواره به خانه را می توان به منزله ورود یک فرد نامحرم ولاابالی دانست که دوست ناباب برای فرزندان است، درصد د اختلاف افکنی بین زنها وشوهرهاست، به ناموس افراد چشم طمع دارد، دین افراد را می گیرد، مرزها وحریم های خانواده را می شکند، به آسانی حقیقت های سیاسی واجتماعی را وارونه جلوه می دهد، دزد وقت افراد است واگر بتواند حتماً سـرک هــم به کیف
پول افراد خواهد زد، خرید ماهواره به منزلۀ دعوت این فرد ناباب به منزل هاست. مجاز شمردن خیانت زن به شوهر وزشتی زدایی از روابط قبل از ازدواج وحتی حاملگی بدون روابط قانونی، اهانت به والدین وبی توجهی به آنها ، نفوذ جادو وطلسم در زندگی روز مره بازیگران همه وهمه باعث شده فیلم ها وسریال های ماهواره به طور هدفمند عفت واخلاق اجتماعی را نشانه- گیری کنند.
الف. دختران فراری :
از مهم ترین کارکردهای سریال ها وفیلم های پخش شده در ماهواره، آزادی در خارج از خانه هاست، به این معنا که افراد مخصوصاً دختران جوان را که به صورت سنتی وفرهنگی در خانواده ها با محدودیت هایی رو برو هستند را دچار حس زندانی بودن در خانه می کنند. این فرآیند روانی به صورت خیلی ساده با مقایسۀ دختران موفق یا آزاد سریال ها وفیلم ها،وضعیت دختران قربانی در ذهن وی شکل می گیرد، کم کم با عدم مدیریت صحیح در خانواده ها تبدیل به یک عقده ودر نتیجه فرار یا رویگردانی دختران جوان از فضای امن خانه می گردد. چنین پدیده ای در خانواده های که از ساختار درستی برخوردار نیستند شدیدتر است.

ب. بدحجابی وزنان خیابانی:
طبیـعی است کـه وقـتی در خانواده ها، بدون هیچ محدودیتی اعضای خانواده پای ماهواره می نشینند وفیلم هایی را می بینند که برای خانواده مناسب سازی نشده است، وبی حجابی در آن به عنوان یک امر عادی موج می زند. به مرور از حجاب ارزش زدایی شده وزنان خانواده ترجیح بدهند که با حجاب کم رنگ تر یا احیاناً بی حجاب در جامعه حضور پیدا نمایند این مسئله باعمومی تر شدن بی حجابی وحتی استقبال نامحرمان از حضور بی حجاب زنان در جامعه تبدیل به ایجاد فضای خودنمایی برای نامحرمان ودر ادامه روند دور شدن از دیده شدن در خانواده تبدیل به پدیده زنان خیابانی یا شکل گیری روابط نا مشروع بین افراد متأهل می گردد. نمونۀ زشت این آسیب را می توان در بین زنان جوانی دید که علی رغم متأهل بودن با آرایش های بسیار زننده به همراه دختر کوچکشان که وی نیز آرایش شده است در خیابان ها دید، زنانی که از بروز دادن رفتارهای دوستانه با مردان نامحرم در خیابان ها هیچ ابائی ندارند.

ج. تأثیر منفی بر روابط بین افراد، اختلاف خانوادگی وشکستن حریم های خانواده :
وقتی افراد در برنامه های ماهواره می بینند که افراد چقدر با انزواطلبی وحتی مقابله با افراد خانواده اشان ویا حتی خیانت به آنها می توانند موفق باشند، این خانواده را به سوی اختلافات داخلی، کم اهمیت شدن نقش پدر، ایجاد اختلاف بین زوجین ودوری فرزندان از والدین می کشاند. یا در سوی دیگروقتی که پدر یا مادری به همراه پسر یا دختر جوانشان نظاره گر تصاویر فیلمی هستند که در آن یک معاشقه ولو خفیف صورت گیرد، همین مسئله موجب از بین رفتن پرده های حجاب بین افراد خانواده ودر نتیجه شکستن قبح افعال می گردد. تنها خدا می داند که در خانواده ای که قبح افعال شکسته شده باشد، چه اتفاقات بدی رخ خواهد داد. حضرت علی در مورد حیا فرمود. الحیاء فعل القبیح یعنی حیا از از انجام افعال قبیح جلو گیری می کند. وواضح است که در نبود حیا وشکسته شدن حریم خانواده چه اتفاقات شومی رخ خواهد داد.
د. ترویج هوس خواهی و تنوع طلبی:
آنچه در سریال ها وفیلم های نمایش داده شده در ماهواره مشاهده می شود، بازیگرانی هستند که صرفاً به خاطر زیبایی هایشان جلوی دوربین ها حاضر می شوند، ودر سرتاسر پخش برنامه، زیبایی های ظاهری وجسمی شان به صورت بسیار پر رنگ نمایـش داده می شـود به گونه ای که محرک شهوات افراد باشد. در طرف دیگر قضیۀ عموم سریال ها وفیلم هایی که برای مخاطب ایرانی و مسلمان ماهواره آماده سازی می شود، سعی می شود که در آن برای افراد حق چشیدن روابط دیگر علاوه بر روابط زناشویی را محفوظ بداند. همین مسئله علی الخصوص در مردان موجب این می گردد که حتی برای تفریح که شده به دنبال رفع عطش تنوع طلبی شان باشند. وحتی اگر به دلایل خود داری از انجام اعمال خارجی اعمال، خود داری کنند، ولی ذهنشان درگیراین مسئله باشد. کمترین اثر این آسیب کم رنگ شدن رابطۀ عاشقانه بین زن ها وشوهر ها وعدم رضایت وتمایل جنسی خواهد بود. در حوزۀ فردی هم مهم ترین آسیب های ماهواره در حوزۀ فردی و شخصیتی و تشتّت ونا آرمی فکری وعدم امنیت روانی، عدم اعتماد به اطرافیان ودروغگو دانستن همه یا اکثر افراد، ایجاد روحیۀ دو گانگی شخصیتی در دراز مدت وبروز ناهنجاری های فردی واجتماعی، القای افسردگی وغم ونا امیدی به ویژه در بین جوانان، سیاه نمایی ومسموم کردن جوّ فکری ،همچنین ترویج هیجان کاذب خصوصاً در ابعاد سیاسی واحساسی انسان می باشد. همچنین مهم ترین آسیب های ماهواره در بحث فرد در خانواده تضعیف ونا دیده گرفتن پیوند ،حق مسلم زناشویی، القای تجربه به چندین باره عشق توسط زن ومرد حتی بعد از ازدواج، بی فرهنگ وبی کلاس معرفی کردن والدین دارای فرهنگ سنتی واصیل، القای موضوع که عشق گمشدۀ هر فرد،دنبال او می گردد ومعرفی دوست دخترها ودوست پسرها به عنوان دوستان خانوادگی ونه تنها به عنوان عاشق ومعشوق می باشد.1

4.تأثیربر فرهنگ وهویّت اجتماعی بدون در نظر گرفتن جنس(دختر یا پسر )
پس از ورود تلویزیون های ماهواره ای به فضای فرهنگی جوامع به ویژه جوامع درحال توسعه ، جامعه شناسان به آثار و پیامدهای آن توجه کردند ونشان دادند که آثار آن بر جامعه وتغییر و تحولاتی که قادر است بر روی جامعه و فرهنگ آن انجام دهد گوناگون است. به همین دلیل در اینجا از فرضیات ونتیجۀ تحقیقی که این زمینه انجام شده است استفاده می کنیم .
آیابـین افرادی که از ماهـواره استـفاده نمـی کنند، افرادی که استفاده کمی از ماهواره می کنند وافرادی که استفاده زیادی از ماهواره می کنند از نظر جنس تفاوت وجود دارد؟
همانند سازی پایین آوردن سطح درک عمومی از هنر وهمچنین حذف موفق هرگونه مخالفت با فرهنگ توده ای است. این رسانه در کشور ما تابع همان وضعیت دوپارۀ جغرافیایی وتفاوت فرهنگی است. نگاهی به بخش عظیمی از برنامه های تلویزیون ماهواره ، که مخصوص جوانان تهیۀ وپخش می شود ، نشان می دهد که این محصولات چگونه در کار تولید شکلی آرمانی از زندگی هستند. هویت فردی و اجتماعی در اجتماعات و جامعه های که زیر نفوذ این وسایل ارتباطی اند ، در مسیر فرا ملیتی شدن ، دگرگون شدن ، متزلزل شدن ودگرگون شدن حرکت می کند. مفهوم سرمایۀ فرهنگی ، به عنوان بخشی از ترجیحات ، انتخاب ها ، سلائق ذوقی و تعلقات ، یکی از عناصر فرهنگی هویت اجتماعی است ، که بنا به مفروضات این مطالعه ، بخش مهمی از سرمایۀ فرهنگی ، در جوامع معاصر که زیر تأثیر فرایند جهانی شدن در سایۀ رشد و گسترش وسایل ارتباط جمعی است از برنامه های شبکه های تلویزیونی ماهواره ای نشأت می گیرد. این شبکه ها عبارت اند از شبکه های خارجی با برنامه هی متنوع علمی ، تحقیقاتی ، ورزشی ، تفریحی ، تجاری ، وشبکه هی فارسی زبان ، که اخیراً به خیل وسیع آن ها پیوسته اند، و سرمایۀ فرهنگی تماشاگران خود را تأمین می کنند. در این راستا نتایج تحقیق نشان می دهد که دانشجویان دختروپسری که از ماهواره استفادۀ کم یا زیادی می کنند دارای سرمایه فرهنگی متمایزتر و متفاوت تر ، نسبت به دانشجویان دختر وپسری که از ماهواره استفاده نمی کنند هستند. به عبارت دیگر ذوق وسلیقۀ هنری به عنوان منبعی برای تعریف هویت اجتماعی و تمایز اجتماعی ، برای همه به یکسان شناخته شده یا مورد بهره برداری نیست . بنابراین جوانان دانشجویی، که در دورۀ انتقال به بزرگسالی وبلوغ اجتماعی قرار دارند، زیر تأثیر برنامه های شبکه های تلویزیونی ماهواره ای قرار می گیرند و به همین دلیل دغدغۀ هویت وتمایز برای آنان مسئله ای حساس واساسی است و می توان انتظار داشت که در این دورۀ سرشار از ابهام وعدم تعیین، کلیۀ منابع وامکانات تعریف یک هویت متمایز وفردیت مستقل تا به انتها مصرف شود. در این بین میزان اهمیتی که دختران وپسران به مقوله های مختلف مدیریت بدن می دهند به وضوع متفاوت است. اگر شیوه های مدیریت بدن را به مثابه روشنی برای به نمایش درآوردن هویت فردی واجتماعی بدانیم، می توانیم تفاوت های فوق را به صورت فرضیه ای توضیح دهیم. با توجه به مفهوم «نمایش» واضح است که تنها قسمت های بیرونی بدن- هرآنچه که طبق فرهنگ یک جامعه جزء قسمت های قابل رؤیت تعریف می شود کانون فعالیت اجتماعی است. بدین معنا که دانشجویان پسرودختری که از ماهواره استفاده کم یا زیاد می کنند اهمیت بیشتری به مدیریت بدن در مقایسه با دانشجویان دختر وپسری که از ماهواره استفاده نمی کنند می دهند واز این طریق هویت اجتماعی متمایزی در زمینۀ پوشش ،آرایش، مد وکلاً مدیریت بدن پیدا می کنند که به طبع با ارزش ها وهنجارهای جامعه واقعی فرد متمایز است. نتیجه این دوگانگی ساختاری رسانه ها، دوگانگی ساختار اجتماعی ونا به سامان شدن جامعه وبه ویژه متزلزل شدن بنیان های دینی واعتقادی نسل جوان است. به نظر می رسد تجلی دوگانگی مذکور ورسانه های مرتبط با آن وکسانی که به این وسایل جدید ارتباطی واطلاعاتی دسترسی دارند، قابل ملاحظه تر است، چرا که رسانه های مذکور نوعی مناسبات جدید ایجاد می کنند که در این مناسبات انسان ها بیش ازپیش گوشه گیر، منزوی وکم تحرک شده وکم کم از زمینۀ عملی زندگی خود دور می شوند. چگونگی ارتباط میان استفاد از برنامه های شبکه های تلویزیونی ماهواره ای ومیزان دینداری پاسخگویان با توجه به داده های تحقیق می توان دید که به نسبت افزایش استفاده از برنامه های شبکه های تلویزیونی ماهواره ای میزان دینداری کاهش می یابد. بدین معنی که دانشجویان دختر وپسری که از ماهواره استفاده کم یا زیاد می کنند دارای دینداری ضعیف تری نسبت به دانشجویان دختر وپسری که از ماهواره استفاده نمی کنند هستند.این در حالی است که در داخل ایران تعداد کثیری از خانواده ها به رسانه های نوین اطلاعاتی وارتباطی ، به ویژه شبکه هی ماهواره ای دیجیتال خارجی وفارسی زبان دسترسی دارند واز برنامه ها استفاده می کنند. مسئلۀ مهم در اینجا این است که از این عده، بیشترین افرادی که از این برنامه های شبکه های ماهواره ای استفاده می کنند نوجوانان وجوانان هستند. بیشتر آنان در سنین رشد ومراحل شکل گیری هویت فردی واجتماعی اند که در معرض برنامه های شبکه های ماهواره ای قرار می گیرند. آنان کم کم دغدغه ها، ذهنیت ها، هویت ها، شخصیت ها و مسائل مشابه مطرح در برنامه های این شبکه های ماهواره ای، را که عمدتاً مبتنی بر مسائل افراد وجوانان کشورهای توسعه یافته است، پیدا خواهد کرد. در اجتماع مجازی با آنان یکپارچه ومتجانس خواهند شد. اقتدار خانواده سنتی، که هنجارها و ارزش های این خانواده یکی از مؤلفه های تعیین کنندۀ نظام شخصیتی و هویتی بوده است، تضعیف می شود ویا دگرگونی این نهاد با استفاده از برنامه های شبکه های تلویزیونی ماهواره ای و به موازات بی ثبات شدن تمامـی شالوده های ساختـاری هویت فردی واجتماعی می تواند پیامدهای مهمی در تعریف هویت اجتماعی افراد از هویت خویشتن وعدم انسجام هویت اجتماعی افراد داشته باشد. لذا در جوامع معاصر، جوانان، فرایند اجتماعی شدن را بیرون از الگوهای سنتی خانوادۀ پدرسالار وبیشتر زیر تأثیر رسانه ها می گذرانند واز همان سنین آغازین با لزوم انطـباق با وضعیت های متفاوت و نقش های متفاوت بزرگسالی روبه رو می شوند. به زبان جامعه شناسی، فرایند جدید رسانه های به خصوص برنامه های شبکه های تلویزیونی ماهواره ای تا حدودی هنجارهای نهاد خانواده پدرسالار را کم رنگ و نقش های درون خانواده را متنوع می کند. تحول در خانواده سنتی به صورت جدایی فزاینده ابعاد مختلفی، که قبلاً درخانواده پدرسالار در کنار یکدیگر قرار داشتند، بروز نموده است. از آنجا که خانواده سنتی و هنجارها و ارزش های این خانواده یکی از مؤلفه های تعیین کنندۀ نظام شخصیتی و هویتی افراد بوده است، تضیف یا دگرگونی این نهاد به موازات بی ثبات شدن تمامی شالوده های هویت فردی و جمعی می تواند پیامدهای مهمی در «باز تعریف» و فقدان انسجام هویت ها به ویژه هویت اجتماعی جوانان داشته باشد. بدین معنا که بین میزان پذیرش اقتدار خانواده سنتی در بین دانشجویان دختر و پسری که از ماهواره استفاده نمی کنند با دانشجویان دختر و پسری که از ماهواره استفاده کم یا زیادی می کنند تفاوت معنا داری است.یعنی دانشجویان دختر یا پسری که از ماهواره استفاده کم یا زیادمی کنند نسبت به دانشجویان دختر یا پسری که از ماهواره استفاده نمی کنند پذیرش کمتری از ایدئولوژی واقتدار خانواده سنتی دارند. لذا این تحولات در درون خانواده سنتی زیر تأثیر استفاده از برنامه های شبکه های تلویزیونی ماهواره ای نگرش ها و ارزش های بنیادی خانواده سنتی را دچار تحول و دگرگونی می کند.
اکنون یکی از مناقشه های عمدۀ جامعه شناسی معاصر این است که مفهوم طبقه یا پایگاه اقتصادی - اجتماعی و موقعیت اقتصادی یا سرمایۀ اقتصادی قدرت تبیین خود را در هویت بخشی به کنشگران درحال از دست دادن است. به عبارت دیگر، گروه بندی های مبتنی بر فعالیت های تولیدی و شغل و موقعیت اقتصادی نمی تواند تشابه و تفاوت در خصوصیات فرهنگی، اجتماعی، رفتاری، اعتقادی و هویتی را توضیح دهد. سخن گفتن از خصوصیات فرهنگی، عقاید و ارزش ها و رفتارها و نگرش های متمایز گروه های اجتماعی، به معنای سخن گفتن از « هویت اجتماعی » آنان است. به هر حال در اینجا هدف شناخت و نشان دادن این واقعیت است که در دورۀ مدرنیته نقش عوامل ساختاری چون پایگاه اقتصادی - اجتماعی و سرمایۀ اقتصادی با دگرگون شدن شالوده های سنتی جامعه و ایجاد مراجع هویت ساز غیر سنتی در شکل دهی به هویت اجتماعی افراد کم رنگ می شود. لذا مشاهده می شود بین هویت اجتماعی دختران دانشجو و پایگاه اقتصادی - اجتماعی و سرمایه فرهنگی شان تمرکز آن چنانی در یک رده اجتماعی در رابطه با یک نوع هویت اجتماعی خاصی مشاهده نمی شود. پس می توان گفت که در جامعه در حال گذار ما دیگر تعلقات اجتماعی و طبقاتی و ساختارهای انتسابی سنتی نمی توانند نقش اساسی را در شکل دهی به هویت اجتماعی دختران و پسران دانشجو به عهده گیرند.
در نهایت اینکه فرضیه ها، که در بین سه گروه از آزمودنی ها که از نظر متغیر پایگاه اقتصادی - اجتماعی تفاوت وجود دارد، تأیید، نمی شود. همچنین این فرضیه که بین سه گروه از آزمودنی ها، که از نظر استفاده از برنامه های شبکه های تلویزیونی ماهواره ای و داشتن ماهواره مثل یک دهۀ گذشته نماد مخصوص و متعلق به طبقات بالا وخانواده های با منزلت اجتماعی بالا و سرمایه اقتصادی بالا نیست بلکه یافته های این تحقیق حاکی از آن است که دختران و پسران دانشجو متعلق به منزلت های بالا رو به بالا، بالا رو به پایین، متوسط رو به بالا، متوسط رو به پایین، پایین رو به بالا و پایین رو به پایین وبا هرنوع سرمایه اقتصادی از این نوع تکنولوژی ارتباطی در درون خانه های خود به راحتی استفاده می کنند. در مورد ارتباط جنسیت با متغیرهای ماهواره، میزان دینداری، مدیریت بدن، سرمایه فرهنگی، پذیرش اقتدار خانواده سنتی، پایکاه اقتصادی - اجتماعی و سرمایۀ اقتصادی حاصل تحقیق نمایان گراین است که بین سه گروه از آزمودنی ها، از نظر جنس تفاوت وجود دارد، تأیید نمی شود. یعنی باتوجه به تحقیق نمی توان گفت که دختران دانشجو نسبت به پسران دانشجو بیشتر از ماهـواره استـفاده می کنند یا وقت و زمان بیشتری را صرف تماشای برنامه های ماهواره می کنند. همچنین تفاوت معناداری بین جنس با متغیرهای سرمایه فرهنگی، پایگاه اقتصادی - اجتماعی و سرمایه اقتصادی وجود ندارد. اما تفاوت معناداری بین جنس با متغیرهای میزان دین داری، پذیرش اقتدار خانواده سنتی و مدیریت بدن وجود دارد. بدین معنا که یافته های این تحقیق حاکی از این است که بین ارزش ها و هنجارها مورد قبول والدین با ارزش ها و هنجارهای متفاوت که در سطح جهان تبادل اطلاعـات می کنند و تعامـل دارند یکپارچه می سازد. افراد، گروه ها و ملیت های مختلف را در جامعۀ دیگری غیر از جوامع ملی و واقعی خودشان متعهد می سازد و هویت اجتماعی جدیدی را برایشان بر ساخت و تعریف می کنند.1
5.زدن زیرآب بنیان خانواده
در خانواده با معیارهای اسلامی، مرد احساس مسؤولیت عمیقی در قبال اعضای خانواده‌ی خود دارد و خود را موظف به حفظ حریم خانواده می‌داند و این تلقی باعث تعهد مرد به بانوی خانۀ خود و فرزندان برای تأمین نیازهای آنها می‌شود. در برنامه‌های ماهواره‌ای مرد خانواده به عنوان یک فرد مطرح می‌شود که امیال فردی‌اش معیار رفتارهای او هستند. چنین فردی خود را متعهد به دیگر اعضای خانواده نمی‌داند و خودِ او مقدم بر تمام مناسبات خانوادگی است و برای
تأمین امیال و نیازهای خود می‌تواند روابط مقدس خانوادگی را زیر پا بگذارد. چنین مردی مطلوب زن ایرانی و غیرتِ زنانه‌ی او نیست و لذا مرد خانواده را تکیه‌گاه محکم خود و فرزندانش می‌خواهد.از سوی دیگر برنامه‌های ماهواره‌ای زن را نیز به همین ترتیب یک فرد تعریف می‌کند که امیال او مقدم به هر فرد دیگر از جمله اعضای خانواده است. چنین زنی نیز مطلوب مرد در خانواده‌ی ایرانی با آموزه‌های اسلامی نیست که زن را مدیر منزل و مسئول تربیت فرزندان و تنظیم ارتباطات اجتماعی تلقی می‌کند. بر همین قیاس فرزندان در خانواده‌ی اسلامی دارای نقش‌ها و موقعیت‌های تعریف شده هستند که حقوق و تکالیفی را در رابطه با پدر و مادر و خانواده بعنوان یک نهاد به عهده دارند. برنامه‌ها و سریال‌های ماهواره‌ای این نقش‌ها را دگرگون معرفی می‌کنند و برای مثال یک دختر یا پسرِ جوان در خانواده‌ی غربی را آزاد از تعهدات به پدر و مادر و نهاد خانواده نشان می‌دهند. چنین تصویری باعث تعارض نقشی در فرد می‌شود و در حالی که فرهنگ و واقعیات زندگی او تکالیف دیگری برای او تعریف کرده‌اند و البته متناسب با این تکالیف، حقوقی نیز برای او در نظر گرفته‌اند که فرزند یک خانواده‌ی غربی از آنها محروم است. بر این اساس برنامه‌های ماهواره‌ای با تعقیب یک خط سیر فکری که مهمترین مفهوم آن «فردگرایی» است، سعی در بازاندیشی مناسبات خانوادگی دارد. اولین گام در این مسیر تعریف مجدد نقش‌های اعضای خانواده است. در حالی که این نقش‌ها و حقوق و تکالیف تعریف شده برای آن، حاصل پیشینۀ دیرین خانواده در ایران بر اساس تعالیم اسلامی است و اجزای آن با هم انطباق یافته‌اند و به هماهنگی رسیده‌اند. بر این مبنا برخی از مهم ترین آسیب‌های ماهواره برای خانواده و اعضای آن در کشور ما عبارتند از؛ ترویج فردگرایی، بازاندیشی نقش‌ها، تعارض فرهنگی، ناآرامی ذهنی و نارضایتی، که خود در میان زنان و مردان و فرزندان خانواده و نهایتاً بعنوان اعضای اجتماع، اثرات متفاوتی دارد. با تضعیف خانواده، تکیه‌گاه فرد و پایگاه اجتماعی و اقتصادی‌اش تضعیف می‌شود و باید پیش از نهادهای فرهنگی یا سیاسی، خود فرد جلودار مبارزه با عناصر بیگانه و متعدد به حریم خانواده‌اش باشد.1

نتيجه

در عصر حاضر را كه عصر دوم رسانه ها و يا عصر ارتباطات مي نامند. پيشرفت علوم و فناوري، چنان رشد سريعي دارد كه توان مقاومت در برابر آن به سختي امكان پذير است و راه اندازي شبكه هاي متعدد ماهواره اي در سرار دنيا نيز مي تواند موجب نوعي جنگ رواني عظيم گردد. حتي اگر بخواهيم ابعاد منفي را ناديده بگيريم و جنبه هاي مثبت موضوع مورد بحث را كه ممكن است مفيد وسازنده هم باشند در نظر آوريم، باز هم اين واقعيت وجود دارد كه كشورهاي دريافت كنندهْ امواج، هيچ گونه نقش و دخالتي در انتخاب برنامه نخواهد داشت و اين امر برخلاف اصل حاكميت دولت ها در عرصه حقوق بين الملل است.
هدف شبكه هاي ماهواره اي تغيير الگوي نگرشي و رفتاري خانواده ها مي باشد. اين برنامه ها قصد دارند نوع تفكر و بينش سياسي، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي ما را تغيير دهند و مصرف گرايي را ميان تماشاگران نهادينه كنند. اين نوع شبكه ها ابتدا مغز مخاطبان خود را تسخير و در ادامه آنچه خود دوست دارند را به آن ها القا مي كنند. شبكه هاي ماهواره اي به دنبال كاناليزه كردن جريان هاي فرهنگي هستند به اين معني كه تمام جويبارهاي كوچك فرهنگي به رودخانه اصلي كه جهان بيني آن هاست منتقل شوند. اين ها قصد دارند زبان، گفتار و بينش هاي خرده فرهنگ ها را تغيير دهند و به سمت فرهنگ غرب ببرند. القائات شبكه هاي ماهواره به مخاطبان خود تا حدي زياد تأثير گذار است كه به هيچ عنوان نمي توان ا دعا كرد بزرگسالان ازآسيب هاي آن مصون هستند و تنها بايد نوجوانان و جوانان را در اين خصوص واكسينه كرد. سريال هاي ماهواره اي عاملي در تحول بسياري از خانواده هاي ايراني مي باشند، زماني كه اعضاي خانواده ساعت ها به مشاهدهْ برنامه هاي مختلف ماهواره از جمله سريال هاي خانوادگي مي پردازند، رعايت بسياري از ارزش ها از جمله حريم ميان زن و مرد براي آن ها كم رنگ مي شود؛ هم اكنون دختران و پسران جوان تحت تآثير شبكه هاي ماهواره اي خيلي راحت بدون در نظر گرفتن جنس با يكديگر ارتباط برقرار مي كنند، به گونه اي كه شاهد افزايش ارتباطات نامشـروع خانوادگـي هستيم و ارزش هـاي خانوادگـي كه در پناه آن ارتباطات ميان زن و مرد نامحرم محدود مي شد، كنار گذاشته شده است.
در اينجا بايد خاطر نشان كرد كه امروزه هيچ كشوري بي نياز از جوامع و كشورهاي ديگر نيست و ارتباط متقابل و تعامل سازندهْ دادوستدهاي اقتصادي، فرهنگي، سياسي از ضرورت هاي زندگي در جهان كنوني است. ما به ناچار، چه بخواهيم و چه نخواهيم، وارد اين مرحله شديم. ما نمي توانيم مرزهاي خود را بر روي ديگران ببنديم، حتي اگر هم بخواهيم نمي توانيم اين كار را بكنيم. به جاي آن كه جهاني شدن و رشد گسترده وسايل ارتباطات جمعي به خصوص شبكه هاي ماهواره اي را يك خطر تلقي بكنيم خود را براي مواجههْ منطقي با آن آماده كنيم. بنابراين جهت گيري هم گرايي جامعه شناسي معاصر به سمت پذيرفتن اهميت روز افزون استفاده از ماهواره درپخش برنامه هاي تلويزيوني و امكان استفاده از صدها شبكهْ تلويزيوني و بالا بردن قدرت انتخاب افراد است، استفادهْ فزاينده از ماهواره ها به عنوان شاه راه در فرآيند هويت بخشي و شكل گيري آن در جامعه نقش پيدا مي كنند.

راهكارهاي پيشنهادي

1. تقويت فرهنگ خودي و نشان دادن ارزش هاي بالاي آن به سطوح پايين جامعه، دفاع از ارزش هاي ملي، ارتقاء سطح آگاهي افراد، ترويج زندگي معنوي وتقوا، ترويج الگوهاي رفتاري صحيح در خانواده و جامعه.
2. حركت مقابله اي صدا و سيما براي ساختن و بازنمايي مجدد ارزش هاي جامعه و صيانت از حريم خانواده به منظور مقابله با اثرات منفي فيلم هاي مناسب ماهواره اي.
3. حركت آگاهانه و صحيح مديران فرهنگي جامعه براي كاهش اثرات منفي برنامه هاي ماهواره.
4. وظيفهْ اصلي مسئولان فرهنگي، ايمن سازي افراد به ويژه نوجوانان و جوانان در برابر هجــوم بيگانگــان و افزايــش قدرت مقــاومت آنان است . ايمــن سازي نيـز با بـرنامه ريزي هاي اساسي براي گسترش شناخت معارف الهي و باورهاي اعتقادي و مذهبي در جامعه ميسر است كه مي تواند با گذشت زمان، افراد جامعه را به خود آگاهي و خود باوري برساند. به عبارت ديگر بايد جوانان عزيز را به گونه اي تربيت كرد كه آگاهانه و با اختيار كامل از گناه دوري كنند تا بتوانند از ماهواره به عنوان برنامه تكميلي بهره مند شوند.
5. تبيين صحيح پيامدهاي منفي ماهواره براي جوانان و والدين آن ها با بهره مندي از مطبوعات، رسانه ها و انجمن اوليا و مربيان مدرسه.
6. بي شك محـدود آفريني در استفاده از برنامه هاي ماهواره بدون جايگزين كردن برنامه هاي سازنده و مورد علاقه جوانان در رسانه هاي ملي به نتيجه نخواهد رسيد. بنابراين گسترش شبكه هاي راديويي و تلويزيوني و توسعه برنامه هاي گوناگون، بايد جزو برنامه هاي اساسي دولت مردان، به ويژه مسئولان صدا و سيما قرار گيرد.

فهرست منابع ومآخذ

*قرآن کریم ، محمودیان ، مهدی ، بیت القرآن امام علی (علیه السلام ) ، قم .
1. آزاد، تقی ،«رسانه ها وفرهنگ » ،سروش (صدا وسیمای جمهوری اسلامی ایران) ، تهران ، چاپ اول ، 1376 .
2. اسماعیلی ،علی محمد ، «جنگ نرم در همین نزدیکی » ،ساقی ، تهران ، چاپ اول ، 1389
3. خیری ، حسن ، « دین ، رسانه ، ارتباطات اجتماعی » ، پژوهشگاه علوم وفرهنگ اسلامی ، قم ، چاپ اول ، 1389 .
4. رفیعی ، زهرا ،«آسیب شناسی خانواده ایرانی »، نشریۀ همشهری ، 24/11/1384 .
5. زندی ، مجید ، «چشم های شیطانی ماهواره » ، نشریۀ جمهوری اسلامی ، 14/6/1385 .
6. فام ، زلفعلی ، وگروهی دیگر ، «بررسی تأثیر صنعت فرهنگ بر هویت اجتماعی با تاکید بر شبکه های تلویزیونی ماهواره ای » ، نشریۀ رسانه ، اطلاع رسانی وکتابداری ، شمارۀ 76 (علمی - ترویجی )، زمستان 1387 .
7. معاونت پژوهش مرکز بصیرت ، «ره پویه » ، بقیة العترة ، بی جا ، چاپ اول ، 1386 .
8. نگارش ، حمید ، وگروهی دیگر ، « تبلیغ دین از منظر دین » ، زمزم هدایت ، قم ، چاپ اول ، 1383 .
9. هوور ، استوارت ، ترجمۀ مجید اخگر ، « برگزیدۀ دانش نامۀ دین ، ارتباطات و رسانه » هنر واندیشه ، قم ، چاپ اول ، 1388 .
10. http: //www. Psyop.ir .
11.http://www.mobarze.ir .